20 Haziran 1937 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 8
6 Her Ay lanarak, her şeye boyun iğip «eyvallah» diyen bir vaziyette, bekliyor. Süveyş ve Cebelüttarık, İngiltere imparatorluğunun «can damarı» olan Akdeniz yolunun giriş ve çıkış kapılarıdır. İngiltere için, imparatorluk yollarının ne kadar mühim ol- duğu çok yazıldı, söylendi. Bu ehemmiyeti anlamak için bu yo- lun neyi neye bağladığına - dünya haritasma göz gezdirerek - bakmak kâfidir. Deniz işlerinde vukufu büyük olan Amiral Colomb İngil- tere imparatorluğunu şöyle tarif ediyordu: «Canlı bir uzviyet ki kalbi Britanya adaları, beden azaları da, deniz aşırı dominyonlar ve müstemlekelerdir. İmparator- luğa can veren kanın deveran ettiği damarlar, merkezi, dünya okyanuslarının öbür ucundaki uzuvlara bağlar». Kan damarlarından biri kesildi mi, bu geniş imparatorluk ölüme mahkümdur. İngiliz imparatorluğunun mesahası 40 milyon kilometre murabbaıdır. Bütün avrupanın dört misli büyük olan ve dün- yanım büyük denizleri etrafına dağılmış bu topraklarda 500 milyon insan barınır. Bu imparatorluğun tek yolu denizdir. Merkezi, öbür parçalara bağlıyan deniz yollarının uzunluğu 150.000 kilometreden fazladır. Ayni günde denizler üstünde yü- rüyen İngiliz vapurlarının sayısı 1850 dir! Büyük Türk imparatorluğu, (Cengiz Han) istisna edilirse, bütün dünya imparatorlukları denizde ve denizle yaşamıştır. Denizde hâkimiyeti kaybedenler ölmüştür. En son misali Os- manlı imparatorluğudur. İngiltere, yaşamak için bu geniş yolları muhafazaya mec- burdur. Son asra kadar, donanmasiyle bu deniz yollarına hâkim- | di, Geçen sene, Habeşistan tehlikesi karşısında bu hâkimiyeti elinden bırakmamak istedi: Fakat İtalya ile harbi göze alamadı, geri döndü. Sebebi? Deniz hâkimiyeti artık sadece donanmaya bağlı değildi. Hava, denize hâkim olmuştu. Bu yeni silâh, İngil- tere donanmasını hiçe indiriyordu, ve İtalya havada çok daha kuvvetli idi.
