20 Haziran 1937 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 52
ii mucipf” şeklinde || e kültü-( ufu fer-| Jiyetler- | ahlâkın | akat bul ile ka-! i daimaf >, Zayıf- r haset, akın in- tabiat başka | | ıda çalı- t ve in- run önü ilir. Bu ette bu »mektir. izm in-? ani ser-f lur. Za- 8 u gaye- gayeyi p& tazam-( ir, yok- | le ferdi f | ojisinin en ken- " ve bi- Ekle namaz. | ın hak- © t etme- 2 3 Felsefe, Ruhiyat ve İçtimaiyat 51 sini bilir. Cemiyetin terakkisinde sosyal gayenin en müsbet Tro- lü kültürü pupularize etmiş olmasıdır. Halbuki ferdi gaye ma- hiyeti icabı kültürü de monopolize etmiştir. Ferdi gaye sınıflı bir cemiyet husule getirir. Sosyal gaye sınıfsız, müsavi bir ce- miyet ister. Bu ise ferdi ahlâkın ve kültürün terakkisidir. Sos- yal gaye müsbet ve ahlâki bir ilerlemedir. Ferdi gaye menfi ve lâ ahlâki bir gerilemedir. Artık 19 uncu yüzyılın fikirleri yerlerini proleter bir ide- olojiye terk ediyor. Çünkü burjuva inkilâbı fikirleri artık tekâ- mülün bu safhasındaki ihtiyaçlarını karşılıyamıyor. Bunun sebe- bini ferdi gayenin ideolojisi olan kapitalizmin inkırazında ve bu- na mukabil sosyal gayenin günden güne kuvvetlenmesinde aramalıdır. Cemiyetin tekâmül vetiresinde mülkiyetin zuhurundan tahdidine ve ilgasına kadar yani ilk çağda feodalizmde ve ka- pitalizmde ferdi gaye hayatın ve muvaffakiyetin yegâne sırrı idi. Ve bu o vakit için zaruri bir ihtiyaçtı. Fakat yine bu çağ- larda kültür terakki etmiş ise bu, insaniyetin ıztırabına tercü- man olan gayretli filozofların yadigârıdır. Artık zamanımızda kâapitalizmde egosiyle hareket eden in- sani duygularla hareket eden fert kaim olmaktadır. Hulâsa, cemiyetin tekâmülünde ferdi gaye, cemiyetin te- rakkisine sed çekmiş, insanları maddi menfaatleri için birbir- lerini öldürmeğe sevk etmiştir. Medeniyet inkişaf ederken ruh ifsad edilmiştir. Terbiyeye şiddetle lüzum olduğu söylenmiş ve fakat buna bir türlü muvaffak olunamamıştır. Medeniyet âbi- deleri yükselmiş, lâkin fena ruhlu insanlar da o nisbette çoğal- mıştır. Bir kelime ile, ferdi gaye ise terakkisidir. insanlığın tedennisi, sosyal gaye
