20 Haziran 1937 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 71

İlim ve Fen kos kuvvetli bir hads yoliyle bulduğu bu yüksek tesisi zama- nının felsefi ve fiziki bilgileriyle telif ve takviye edememiştir. Ve pek tabiidir ki zamanının mahsüs ve mâkul bütün varlık hâdiselerini tanzim ve tensik ile birbirine kenetliyen Aristo- nun on sekiz asır hâkimiyet bayrağını taşıyan muhteşem mü- essesei ilmiyesi karşısında sönüp gitmeğe mahküm idi. Nasıl ki on sekiz asır zarfında belli başlı hiç bir taraftar bulmıyarak sönüp gitmiştir, Fisagors'un tesis ettiği bir merkezli merkezül'arz heyeti, Filalaos'un açtığı çığıra bakmıyarak Eflâtun tuttu ve teyit etti. Fisagors'un sâliklerinden Ödeksos (Eudexos) esaslaştırdı. Biraz sonra Kalip (Calippe) tekâmül ettirdi. Ve Aristo genişlettirdi. Hipparke bir merkezli teşekkül yerine hariç merkez esasını koydu. Batlemyüs bunu tekâmül ettirdi ve bir müddet sonra İslâm âlemine geçti. Burada da bazı tâdiller ve tekâmüller gö- rerek Avrupaya intikal etti ve biraz yaşadıktan sonra yerini Kornik eliyle Aristarkos'un yukarıda söylediğimiz merkezüş- şems heyetine bırakarak öldü. Heyetin geçirdiği bu orta ve son safhalardan gelecek yazı- larımızda bahsedeceğiz. Fatin GÖKMEN Rasathane müdürü