20 Haziran 1937 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 51

50 a Her Ay hada hürriyet her zaman için mutlak bir hürriyetsizliği mucip olmuştur ki bu da bir sınıfın diğer bir sınıfa köle olması şeklinde zi ii | görülür. Sınıflı bir cemiyet ise cemiyetin terakkisini ve kültü-| hiy rün vahdetini her zaman ihlâl etmiştir. Terakkinin mâtufu fer- M bir din ahlâki ve fikri terbiye ve inkişaf ise içtimai zıddiyetler-| İN le malul bir cemiyette buna imkân görülemez. Çünkü ahlâkın | yal gayesi içtimai bir tesanüt ve birlik temin etmektir. Fakat bu! W ancak bütün insanların ayni gayeye teveccüh etmeleri ile ka- bildir. Ferdi gaye peşinde koşan insanların menfaatleri daima olo; birbiriyle tearüz etmiştir. Kuvvetliler zayıfları yenmiş, zayıf- mü lar heba olmuştur. Bu ise insanlar beyninde daimi bir haset, bin kin, kıskançlık ve düşmanlığı celp etmiştir. İşte bu ahlâkın in-|| na kırazıdır. Burada insanları güncü istiğnaya çeken din tabiat ara servetlerine tesahüp edenlerin adetlerini azaltmaktan başka ne yapmıştır ki? Tarihte bu maksat için din maskesi altında çalı- tah şan bir çok devlet ricaline tesadüf edilir. Bence cemiyet ve in- pitt sanlık için ferdi gaye dalâlet olmuş ve olmaktadır. Bunun önü idi, ancak müsavat, hürriyet, emniyet ve kardeşlikle alınabilir. Bu lar olmadan cemiyette ahlâk aramak satlıktır. Ve bir cemiyette bu! | ma mevcut olmazsa o cemiyet tedrici bir inkıraz halinde demektir. : Buhran ve harp tehlikesi bu halin ta kendisidir. Kapitalizm in- san kıraz emareleri gösteriyor. Bunun sebebi ise ferdi yani ser- best rekabetin artık yürüyememesidir. raki Cemiyetin terakkisinde ferdi gayenin rolü işte budur. Za- e m manımızdaki bütün fenalıkların sebebi ferdi gaye ve bu saye-Mi çor. nin tahakkukunu temin eden vasıtalardır. Şimdi sosyal sayeyiii dele cemiyetin terakkisi bakımından teşrih edelim: 2 m Sosyal gaye ben ve senin üzerinde biz prensipini tazam- al mun eder. Sosyal gaye mutlak bir bütünü ifade etmelidir, yok- pi ise sa tarih muhtelif çağlarda umumi menfaat mülâhazasiyle ferdi gl menfaat ve gayelere sahne olmuştur. Burjuva tarihi ideolojisinin esası budur. Fert, cemiyette ferdi gaye ile hareket ederken ken- di menfaatini diğerlerinin menfaatlerinin üstünde görür ve bi- (| naenaleyh böyle bir cemiyette emniyet ve tesanüt bulunamaz. Ve Sosyal gaye ile hareket eden bir insan icabında başkasının hak- © larını da kendi hakları kadar meşru görür ve ona hürmet etme-