20 Haziran 1937 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 15
anatlar balm Jağlara 400.000 ıahvol- Yapole- isyanın den şı- şarkta ski Bi- o meş- in mu- li hari- letleri- amanın işvekili » «<Con- ya ve vletler ri en kıtmış, sirleri- millet- elecek, olacak, ıre dö- 'dikleri ı iade- muva- vletler -mem- öre çi- Siyaset ve İktisadiyat 13 zilmesi gibi, adalet, kiyaset ve siyasete, beşeriyetin hakiki bir sulh ve sükün yollarını tutabilmesine, yıllarca süren musibet- ler devresinin ebediyen kapanmasına olmazsa bile, çekilen azapların kısmen olsun unutulabilmesine faydası olmıyan: mu- vakkat, uyuşturucu ve bilâkis gün geçtikçe yeni yeni ihtiras- lar ve ülküler doğurmağa müstait kararlar alınmasından ibaret kalmıştı. Hepimiz derhal, meşhur Wilson prensiplerini, bunla- rın nasıl ayaklar altına alındığını, Paris sulh konferansının türlü maskaralıklarını hatırlamıyor muyuz? Hiçbir usule tâbi olmıyan Viyana Kongresinin çalışma tar- zı, hele 1814 birinciteşrini ile ikincikânunu 1814 arasında iki ay zarfında kongre erkânı arasında çıkan ihtilâflar o kadar bariz bir şekil almış idi ki, Bonaparte'ın tekrar Fransaya dönebilme- si mümkün olmuş idi! Bu hâdise de: 1919 - 20 de, bir türlü sul- hün akdi mümkün olamaması neticesi olarak Kral Constantinin menfasından dönüp tekrar tahta çıkmasile mukayese edilemez mi?.. Liyod George'un, Anadolu harbine devam etmek şartile kraliyetini tanıyacağını şart koştuğu, bu zavallının, tıpkı Bo- naparte gibi büyük bir bozgunluğa uğrayınca tekrar menfa yolunu tutarak orada öldüğü düşünülünce bunda da ayni man- tığın şaşmaz parmağı görülmez mi?.. Dahası var: 1814 deki Viyana kongresinin içinde çırpındı- gı güçlükler ve vardığı neticenin bozukluğu şu üç sebepten doğmuş idi: I — Tarzı teşekkülündeki prensip, ve nasıl çalışacağı hak- kında evvelden hiçbir usul ve kaide kararlaştırılmaması; 2 — 1813 denberi müttefik bulunan büyük devletler tarafın- dan, mütebaki bütün Avrupa devletlerinin kendi kararlarına tâbi tutulacağı hakkında aralarında uyuşmuş olmaları; 8 — Dört müttefik devlet arasında ötedenberi mevcut zıd- diyet ve kıskançlık tohumlarının gün geçtikçe filizlenmesi; İnsaf edelim... 1919 - 24 Paris konferansında muzaffer Amerika, İngiltere, Fransa ve İtalyanın vaziyeti bundan baş- ka türlü mü idi?
