20 Haziran 1937 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 72

İLIM KAFASI Yazan: Edmond Goblot. Çeviren: Mehmet Karahasan. Herkeste akıl vardır; bu hususta zihinler arasında ne bir fark ve ne de bir müsavatsızlık mevcuttur. Descartes: «Hissi se- lim dünyada en iyi taksim edilmiş bir şeydir» diyor. Fakat bütün zihinler müsavi ve yeknasak bir surette akıllı olsalar da, gayri müsavi ve muhtelif tarzda zekidirler. Bu farklılık kısmen zekânın kendisinde mündemiçtir. Descartes diyor ki: «Bana gelince, ben çok zaman bazı kim- seler kadar nâfiz ve çabuk kavrıyan bir zekâya, açık ve seçik bir muhayyileye, geniş, yerinde ve derhal hatırlıyan bir hafıza- ya malik olmayı arzu ettim.» Az zamanda çok düşünmek, bol hatıralara sahip olmak, ve bunları arayınca hafızasında hazır bulmak, ve hâlâ mevcut ol- mıyan şeyleri de kolayca ve seçikçe tasavvur ve tahattur et- mek: işte şüphesiz, zihni cehdi velüt ve kolay kılan üstünlük- ler. İcat, zihni meziyetlerin en yükseği gibi görünüyor: zeki bir adam başkâlarının hiç bir vakit düşünemediği şeyleri bulur. Fikirlerin şuurda görünmesi tedai kanunları ile idare ediliyor; bu kanunlar ise, bütün zihinlerde aynidir. Fakat, işlek bir zi- hin, tedbirli bir düşünce, şüphesiz nafiz bir zekâya, geniş ve amade bir hafızaya açık ve seçik bir muhayyileye malik oldu- ğgundan başka, ayni zamanda zihnine gelen fikirlerden elde ede- la mi dehâ alelât bir ki malı Zira, tisnai meti ge TeCEdi riya Çekil anlam zevk # TI Aralaj lür. E ünsiye rini ve Birinc lıktır. kafad: dan Z£ den is TL ziyet, | bir me nı da ni mez lanmal yeter k nefsi İk ret ein hüküm