20 Haziran 1937 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 23

e ini bir- zaman idir. leratını ı mah- ı müte- zuvvet- nı bek- rua'nın ü hali- ynelmi- iiyle is- üküme- iilebile- ıyorlar- iayüller ade et- trol et- i. Yani, ıbul et- ınya ile surette li düşü- salâhi- gu ma- ımı so- k mahi- ı, tıpkı , 1, İngix lu. Zira, in dola- Londra, indistan beş an- | | | | Siyaset ve İktısadiyat 21 laşmazlığı sırasında maruz kaldığı Ba muamele onu intibela davet etmiştir. Fakat, Bilbao'nun zaptı üzerine, ve bilhassa Leipzig hâdi- sesinden sonra, Akdeniz meselesi, son ay zarfında, yeni ve en- dişe verici bir şekil almıştır. Filhakika, Almanya ve İtalya, İspanyol sahillerinin kont- rolünden el çekmiş olmakla beraber, gemilerini Akdenizde bı- rakmışlardı. Berlin ve Roma hükümetleri, orada, kendi hesaplarına zâ- bıta vazifesi göreceklerini açıkça söylemişlerdi. Bunun üzerine, Londra ve Paris, deniz kontrolünün icrası için bir formül ara- dılar ve nihayet, bu kontrolü yalnız başlarına yapmağa karar verdiler. Bu tarzı hal, İtalya ile Almanyanın hoşuna gitmiyor gibi göründü. Ne olursa olsun, Akdeniz sularında, 26 ağustos tarihine ka- dar sayısı on yediyi bulan Alman gemilerinin mevcudiyeti gay- ri tabii idi. Bu vaziyet uzadıkça, Almanyanın, sulhperverlik id- dialarında bulunmasına rağmen, bu mıntakada, sahildar devlet- ler zararına olarak bazı menafi elde etmek istediği zannını uyan- dırabilirdi. Fransa ve Büyük Britanya, Akdeniz statüsüne, har- fiyen riayet ettirmeğe azmetmiş olduklarını o gizlemiyorlardı. Alman faaliyeti çok yakından tarassut edildi ve Berlinde, Fran- sa ile İngiltere tarafından müşterek teşebbüsler yapıldı. Ber- lindeki Amerika mümessilinin de takviye ettiği bu teşebbüsler Almanyayı, itidale sevketmiştir. Filhakika, bir kaç gün sonra, 26 haziranda, Almanya, bir kaç gün evvel Akdenize girmiş olan gemilerini oradan çekmiş bulunuyordu. Leipzig'in esrarengiz hâdisesiyle patlıyan fırtı- na uzaklaşıyordu. Fakat, Alman ve İtalyan gemileri, İspanya sahilleri civarında, ateşe müheyya bir vaziyette durdukça, ufuk- larda, tehlike daima mevcut olacaktır, Londra ve Paris kabineleri, alâkadar bütün hükümetlere, İspanyol sahillerinin her hangi bir ablokaya alınmasına müsaa- de edemiyeceklerini bildirmişlerdir. İtalyanın Gentlemens Ag- reement'le, muhafazasını taahhüt ettiği Akdeniz statükosu, se- bepsiz olarak ve bir tek devletin keyfiyle tâdil edilememelidir.