20 Haziran 1937 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 16

14 Her Ay Viyana kongresi, biribirlerine uymıyan, her vesile ile çar- pışan, boyuna biribirinin ayağına karpuz kabuğu koymağa ça- lışan şu çeşit anasırdan mürekkepti: Hattâ bazıları ayni zamanda kendi hükümetlerinin başve- killiğinde yaptıklarını iddia eden bir takım hükümdarlar! İkinci derecede murahhas mevkiine indirilmiş bellibaşlı hükü- met reisleri!.. Esasen mevkileri küçük birçok murahhaslar!.. Hep hususi emel ve menfaatler peşinde koşup, türlü entrika- lar çevirmekle meşgul her sınıftan yüze yakın prens ve nazır!.. En nihayet «födöratif bir kanunu esasi» vücuda getirmeğe ça- lışan Almanyanın her tarafından gelmiş birçok meb'uslar!.. Tıpkı Nuhun gemisine benziyen, acayibüşşekil böyle bir kalabalığı idare edecek, ona hükmünü geçirebilecek, ortada meselâ 1878 Berlin Kongresinde olduğu gibi Bismarck âyarın- da ne bir olgun kafa, ne de demir bir el vardı!.. Zaman ve me- kân kaldırılınca, bu levha karşısında kendimizi, bütün millet- ler mukadderatını ellerindeki yıkılmaz kuvvete dayanarak, ada- let, nısfet ve müsavat dairesinde sağlam esaslar üzerine kur- mağa and içen vefasız konferans azasının 1920 de toplandıkları Parisin o meşhur «Versailles» salonunda zannetmez miyiz?.. Viyana Kongresinin hakiki maksadı, ve erkânının salâhi- yetleri, malüm ve makul esas ve prensiplere uygun olarak ev- velce tayin ve tahdit edilmemiş olduğundan, müzakereler top- lantıların sonuna kadar sıkıntılı bir müphemiyet, daima artan bir zıddiyet havası içinde geçmişti... Bu şartlar içinde kuvve- tin daima hakka galebe etmesi, zayıfların az çok dertlerini an- latabilmeleri için mutlaka şunun bunun koltuğuna sığınması, yahut türlü entrikalara baş vurması; kuvvetliler arasında da en faal ve kurnaz olanların ötekileri aldatmasından tabii bir şey olur mu? i İşte, yüz sene evvel Viyanada nasıl olmuş ise, yüz sene sonra Pariste de tıpkı ayni hal tekerrür etmiş değil mi idi? Napol&on'un cihanı kasıp kavuran şevket ve kudretini, ni- hayet İngiltere, Rusya, Prusya ve Avusturyanın birleşmesi kö- künden yıkmış idi. 1914 - 18 deki cihan harbinde ikinci Wil