20 Mayıs 1939 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 96
fizik culla- cisim mak- yenin : aca- ıadde gi bir »>vsafı yeleri iceye sında, ısoin) rareti il sa- 'eldi. şubesi yazıl- ze ka- aşlan- ii tah- baren ii ten- İlim ve Fen 97 rübi kanunların ayrılıklarını tayin ve tesbit etmekti. Böylece fizik; takribi (approximation) bir ilim oldu. (Cothodigue) Kotodik şuaların keşfi, dinamik elektrik tatbikatı, radyom ve tel- siz telgrafın ihtiraı ile yer yüzünde husule gelen inkilâba okuyucularımızdan pek çoğu bizzat şahit olmuş- lardır. Bunlar, on dokuzuncu asrın sonlarına doğru tatbik mev- kiine konulmuş yakın keşiflerdir. Yeni keşif ve ihtira'lar Katodik şua: Hittorf tarafından 1868 de Kotodik şua: keşfedildi. Tetkiki neticesinde fizikçiler şu neticeye vardılar Katodik şua, maddi isti- natgâhı olmıyan ve menfiyen elektrikli cüz'lerden mürekkeptir. Buna, fizikçiler elektron adını verdiler. Bundan başka yapılan tetkikattan şu netice de çıktı: Bu şua, bünyelerinin de izah ettiği veçhile, müsbeten elektriklenmiş madeni bir plak üzerine de- şarje olurlar, Katodik şuaın bu esaslı hassalarından, umumi sa- hada başlıca iki noktada istifade ediliyor: 1, — Reentgen isbat etmiştir ki bu şua aksettiği herhangi bir satıh gözle görülemiyen radiyationlar çıkarmaktadır. Bu ra- diyationlara X şuaı adı verilmiştir. Malümdur ki bu şua gayri . şeffaf cisimlerden geçer, X şuaı, şüpheli uzuvların fiziki muaye- nesi için tabipler tarafından kullanılmaktadır. Cari hayatımız- da bu keşif ne büyük terakkiler husule getirdi! Radiografi ve radioskopinin yardımı olmasa bu gün bir çok vakalarda kat'i bir dignostik koymak imkânsız olurdu. 2. — Katodik şuaı Edison da tatbik sahasında kullandı. Al- termatif cereyanları düzeltti. Bu sayede muhtelif tatbikat ya- pılmıştır ki en mühimmi: telsiz telgrafın alıcı ve verici âletle- rinin tekemmülü olmuştur. Edouard Branly'nin keşfi ile telsiz telgraf, fizikçilerden Po- pof Lodge, Marconi, Tissot, Feriönin mesaisi ile inkişaf etti. Bu gün bunun ne kadar muhtelif tatbikatı var!.. Tayyarelerin pilotsuz olarak sevk ve idaresi ihtimalinden bile bahsedilmiyor mu? Telsiz telgraf hava seyriseferlerine son derece yardım et- mektedir. Pilotu, güzergâhı üzerinde rasgeleceği havai tahav- vüllerden haberdar eden telsizdir. Meteoroloji fizik ilminin bir 7
