20 Mayıs 1939 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 124

126 Her Ay Halbuki eşhasın her türlü ahvaline vakıf olmadıkça vaka- larını lâyıkile anlamak kabil olamaz. Eseri tetkik edip de mües- siri nazarı itibara almamak, doğru bir hareket midir? Maarif erkânından bir kaç zata da bilmünasebe söyledim: mekteplerde tarih nasıl ehemmiyetle tedris olunuyorsa mille- tin asırlardanberi yetiştirdiği her sınıf meziyet ve marifet sa- hiplerinin tercümei hallerini de ders programına koyup itina ile okutmalı, evlâtlarımıza kıymettar babalarımızı - lâyık olduk- ları derecede - öğretmelidir. Medeniyet ve marifette terakki eden milletlere bakınız, henüz iptidai mektebe devam eden hangi bir çocuğa sorsanız milletin meşahirinden - hiç olmazsa - yirmi otuz kimseden ve onların eserlerinden bahsedebilir. Ya bizde? Bir takım garazkârlar «Türkte kıymetli pek çok adam ve- tişmedi» iddiasında bulunuyorlar, hakikati inkâr ediyorlar. İn- saf olunsa kabahatin çoğu bizdedir. Çünkü Türkler arasında - garazkârların kendi milletlerinde bile emsaline nadir tesadüf olunan - nice kıymettar adamlar yetiştiğini isbat etmek ve ga- razlarını yüzlerine çarpmak için yetişenlerimizi aramadık, or- taya koymadık. Mülga Tarih encümeni azasından bulunduğum esnada - ar- kadaşların arzusile - Encümen mecmuasına yazdığım «Meşa- hiri meçhule» serlevhalı makalede bu sadede ait mühim bahis- ler vardır. Onları burada tekrar etmiyeyim. İstiyenler, makale- yi dikkat ve ibretle okurlar. Ebüzziyanın, tercümei hallerine ittilâ hasıl olmadığı için teessüfler ettiği üdeba ve şuaradan - herkesin bildiği - şu: Neşve tahsil ettiğin saği de senden gamlıdır Bir dokun bin ah dinle kâsei fağtürdan Beytinin kaili olan Ceridei Havadis muharrirlerinden Âli ve - pek dilnişin şiir söyliyen - Hafız Müşfik merhumların envaı müşkilât ile mufassal tercümei hallerini yazıp Tarih mecmuasi- le ve Âliyi ayrıca «Son asır Türk şairleri» namındaki naçizane eserlerde neşretmiştim. Namık Kemal ve Hersekli Arif Hikmet gibi büyük üstadla-