20 Mayıs 1939 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 149

er de, >sirler E. rinde, lersle- itiba- i açıl- maka- asında edilen Edebiyat ve Sanat 151 neticelerin yayılmasında büyük bir tesir yapmıştır. Fakat, me- tod ve nazariye meselelerine dair yazılmış olan makale veya kitap mukaddimeleri 1870 - 80 arasında intişara başlar, ve bu faaliyet bilhassa Almanya ve İtalyada kendini gösterir, Ne olursa olsun, Mukayeseli edebiyat 19. uncu asır zarfın- da, bir ilim olmağa lâyık bir şekilde teessüs etmiş halde idi; inkişafı da, mukadderatını çok yakından takip ettiği Edebiyat tarihinin inkişafile mümkün olabilirdi. Bu asrın sonunda, Ede- biyat tarihi, meşhur Fransız edebiyat tarihçisi Gustave Lanson ve talebelerinin gayretile daha ciddi bir mana kazanınca, Mu- kayeseli edebiyatın da daha ilmi bir karakter iktisap edebilmesi ve yürüdüğü istikamette muvaffak eserler verebilmesi için, ta- mamile yeni bir takım esaslara göre yeniden inşası lâzımgeldi. 1890 dan sonra, Mukayeseli edebiyat sahasında daha ciddi bir faaliyet görülmektedir. Fransa ve Almanyada bu ilmin usul- lerine istinad eden tetkiklerin naşiri mecmuaların tesis edilmesi, meşhur Fransız münekkidi Fernand Brunetiğre'in bu ilme ait tetkikleri ısrarla teşvik etmesi, ve nihayet bu ilmin en kuvvet- li âlimi olan Joseph Texte'in, 1895 de meşhur eserini neşretmesi, yine ayni âlimin bu ilmin tarihçesine ve usullerine ait neşriya- tı ve 1896 dan itibaren Lyon üniversitesinde açılan Mukayeseli edebiyat kürsüsünde verdiği dersler bu faaliyetin canlı misal- leri idi. Artık, Mukayeseli edebiyat tâbii olduğu Edebiyat tari- hinden tamamile müstakil olarak teşekkül etmişti; inkişafı için de, nihayet dakikiyet meselelerinin halli gibi, her ilmin teessü- sünden sonra mevzuu bahsolan olgunlaşma devresine girmesi icap ediyordu. Nu Edebiyat tarihi tetkiklerine, milli edebiyatların harici mü- nasebetlerini tenvir etmek suretile, beşeri mirasın tahavvülle- rini ve bundaki sebepleri izah etmek gibi yeni bir meseleyi ge- tirmiş olan Mukayeseli edebiyat, bir eseri bir cepheden muta- lâa eder: 1. - Edebi eserin ihtiva ettiği yabancı unsurlar, 2. - Ede- bi eserin yabancı edebiyatlara tesiri. 1. — Edebi eserin ihtive etmiş olduğu yabancı unsurları tetkik etmek için, edebi eseri biri muhtevadan (hisler, fikirler, mm em iin arma ARKLER İŞ