20 Mayıs 1939 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 29

28 Her Ay 1903 tenberi tahakkuk etmişti. Zaten İngiltere Avrupada kuv- vetler muvazenesinin bu sefer Almanya lehine bozulduğunu çok çabuk tesbit etmişti. Derhal, bir sevki tabii hareketile Fran- sa ve Rusya tarafına geçmiş, bizimle beraber, 1914 ten 1916 ya kadar bahri faikiyetini tehdit ve Avrupa kıtasının muvazenesi- ni bozan devleti, Alman imparatorluğunu mağlüp etmeğe yar- dım etmiştir. * * * İngiltere niçin harpten sonra, bir vakitler kendisine mal et- miş olduğu Avrupada meydana gelen bu esere karşı alâkasız- lık gösterir gibi olmuştur? Müteaddit sebeplerden dolayı. Ev- velâ, yapıldığı şekilde muahede İngilizlerin hoşuna gitmiyor- du. Daha evvel yaptıkları harplerde çarpışmaları her vakit müstakbel bir barışmaya müsait muahedelerle bitirmeğe gay- ret etmişlerdir. Versay muahedesi onlara ya çok ağır veya gay- ri kâfi görünüyordu. Netice, hatta 1919 da muahedeyi müzakere edenlerin zan- nettiğinden daha fena olmuştu. Çünkü, Fransaya garantilerini ve Milletler Cemiyetine kuvvetlerini vadetmiş olan Amerika- lılar ortadan çekilmişler, ve İngiltere kendisini, yapılmasına yardım etmiş olmakla beraber muvafık görmediği, ve Avrupa kıtası haricinde yegâne teminatçısı vaziyetinde bulunduğu bir muahede karşısında bulmutur. İngiltere yavaş yavaş eski dostlarından uzaklaşmak yolunu tutmuştur. Hissiyat dolu bir ahenkle (entente cordiale) den bah- setmekte devam edilmiş, fakat İngilterede buna inanan artık çok az kimse kalmıştır. Bu, bir İngilizin bana şunları söylediği bir zamandı: «Anlaşmanın maksadı, fazla kuvvetli bir Almanyayı yere vurmaktı, fakat bu Almanya artık yoktur. (Entente cor- diale) bana plâtonik aşkın bir tarifini hatırlatıyor: Kadın erke- gin ne istediğini kendi kendine sorar, erkekse hiç bir şey iste- mez», Bundan başka İngilizlerin sporcu ruhu Omağlüp edilmiş hasma el uzatmak lâzımgeldiği düşüncesine temayül ediyordu. Bu, belki biraz fazla ileri gitmiş bir teşbih addedilebilir, zira, bir boks maçı ile bir harp arasındaki münasebetler birbirinden