20 Mayıs 1939 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 61

60 Her Ay sırada Sovyet Rusyasında vuku bulan bazı fevkalâde hâdiseler bü- dün Avrupa politikasının dikkatini Avrupanın şarkına celbeltti. Sovyet Rusyada hâkim yegâne parti komünistler arasında hay- li gamandanberi bir karışıklık vardır. Partinin sağ ve sol.-muhalif- ler adım alan hizipleri kuru münakaşa ile iktifa etmeyip ay- rı teşkilât vücude getirmek, hükümet mekanizmasını bozarak iktisadi plânları suya düşürmek ve ecnebi devletler ile işbirliği yap- mak gibi filiyata geçtiklerinden bunlara karşı şiddetli takibat açıl- maıştı. Sağ muhalifler itidal tarajtarı olup binnisbe zayıftır. Fakat sol muhalijler Kızılorduyu tesis eden eski Harbiye Komiseri Troçki- - nin hariçten yaptığı telkinat ve teşkilâtın yardımı ile Sovyet hükü- meti makanizmasını ve iktisadi tertibatını bozmakla çok ileri git- mişlerdir. Bunun için geçenlerde bunların memleket dahilindeki başlı- ca liderleri Zinoviyef ve Kamenef ve diğer arkadaşları ihanet ile mahküm edilerek idam edilmişlerdi. Radeck ve emsali liderler da- hi şiddetli cezalara uğralılmıştı. Daha sonra siyasi zabılanın başın- da bulunas Yagoda ve arkadaşları tevkif edilmişlerdi. En sonra Kızılordunun mühim erkânı olup herbiri bir ordu kumandanı bu- lunan birkaç mareşalin evvelâ yerleri değiştirilmiş ve sonradan mu- hakeme altına alınmıştır. Neticede Kızılordu Umumi Erkâmharbi- ye Reisi Tuhaçevski dahil olduğu halde sekiz mareşal ve general mevcut rejimi yıkmağa ve eski kapitalist idareyi iadeye ve Alman- ya ile teşriki mesaiye teşebbüs etmek ile mahküm edilerek idam edilmiştir. FRANSA - SOVYET İTTİFAKI — Kızılordudaki bu temizleme Sovyet Rusyasının dahili bir işi olmakla kalmayıp harici politika üzerinde dahi tesir yapmıştır. Fransa ile Sovyetler arasındaki kar- şılıklı yardım muahedesinin tasdikına Fransanın Büyük Umumi Er- kâmıharbiyesi muhalefet ediyordu. Bu muhalefetten vazgeçmeğe ik- na eden Mareşal Tuhaçevski olmuştu. Bunun ve arkadaşlarının idam edilmesi Fransanın umumi S€- jerberlik plânlarını ve teknik esrarını karşılıklı olarak Kızılordu Umumi Erkânıharbiyesine vermekle bulunan Fransız Büyük Erkâ- mıharbiyesini şaşırlmışlır. Bunun için eski karşılıklı ifimat kalma- mıştır. Bu suretle Fransa - Sovyet ittifakının Fransanın harici poli- - #ikasındaki eski ehemmiyeti sarsılmış bulunuyor. FRANSIZ VE ALMAN ERKÂNIHARBİYELERİ — Fransanın Sov- yetlere karşı itimadı azaldıkça bu devletin Almanya ile anlaşma te- mayülü o nisbette kuvvet bulmaktadır. Paris Sergisinin Alman şu-