20 Mayıs 1939 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 103

Müteferrik ilim ve Ansiklopedik ilim Yazan: J. Delevsky Büyük İngiliz romancısı H. G, Welis, geçenlerde, İngiltere kraliyet enstitüsünde irat ettiği nutukta bir «Cihan ansiklope- disi» vücude getirmek fikrini ortaya atmıştır. Welles, böyle bir eserin, modern ilmin kusurlu taraflarını tashih edeceği müta- leasındadır ve yine onun iddiasına göre, dünya, 1914 denberi te- selsül eden iğtişaş dolu seneler zarfında, bu noksanları ve bu ku- surları görmüş, anlamıştır. Welles diyor ki: «O tarihten önce, daha doğrusu 1909 ve 1910 dan evvel dünya, bizim dünyamız, biz ihtiyarların hatırla- dığımız dünya, hali hazırda hemen hemen inanılmıyacak şeyler gibi görünen bir itimat havası, müesses kıymetler ve müemmen bir selâmet içinde yaşıyordu. İlmin, ihtiram, septigue araştır- maların bu zahiri emniyet ve selâmeti ortadan kaldıracağını o zaman tahmin bile etmiyorduk. Pek çoğumuz, harple karşılaş- tığımız, hatta harbin içinde yaşadığımız zaman, içinde doğduğu- muz bilgilerin artık işe yaramaz olduğunu müşahede etmiştik. O harbin, evvelki harplere benzemiyen yepyeni bir şey olduğu- nu, köhne sevkulceyş ananelerinin modası çoktan geçmiş bulun- duğunu ve bir harpten sonra işleri yola koymak için yapılması ötedenberi mutad olan muamelelerin bizi ancak git gide artan ve büyüyen müşkülâta sürükliyeceğini, bugün şahit olduğumuz