20 Mayıs 1939 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 135
kim ede4 Edebiyat ve Sanat 137 edilmiş, hattâ ölüm tehlikelerine maruz kalmıştır. (1334 - 35) senelerinde İran milliyetperverleri (Tahran) dan Kam, Ker- menşah, Bağdat ve İstanbula göç ettikleri sırada Bahar da onlarla beraber idi. Sonradan (Tahran) da tekrar (Nevba- har) gazetesini neşre başladı. Dört devrede (Şürayı Milli) ye aza intihap edildi. Sonradan siyasi hayata veda ederek inzi- vaya çekildi ve maarif işlerile, eser yazmakla meşgul oldu. (Danişgede) adlı edebi mecmua ile haftada bir intişar eden (Nevbahar) ı bir sene o idare etmiş ve hakikaten edebi- yat ve tarih bakımından çok faydalı bahisleri ihtiva eden bu iki mecmua İran fikri hayatında derin iz bırakmıştır. Siyah hi- le yahut beyaz cariyeler) adlı bir küçük romanı (İran) yevmi gazetesinde tefrika olarak intişar etmiştir. İranın eski tarihi ve edebi eserlerinden (Tarihi Sistan)ı ilmi bir surette tab'ettir- miştir. (Bahar) en büyük İran şairleri arasında yer tutmuş- tur. Kendisi şöyle der: Fasih şiir benimle şöhret buldu. Şair ve şiir benimle ye- niden şeref kazandı. Manzumelerim, yurda ün saldı, Nesrim eski üslübu yıkıp devirdi. Yurda yeni bir ders verdim. Yeni ders işte bu benim verdiğim derstir, Nazım ve nesri hakikaten tatlı ve fasihtir. Çünkü çok esaslı bir (kültür) e istinat eder. Bu kültür, tabiatin ona ver- diği zekâ ve orijinalite ile birleşince onu yeni İran edebiyatı- nın önderi mevkiine yükseltmiştir. Divanı kaside, gazel, kıt'a, rübai ve mesneviyattan müteşekkildir. Fakat henüz tab'edil- memiştir. Şiirlerinin birçoğu gazete ve mecmualarda çık- mıştır. (Firdevsi) nin bininci yıl dönümü münasebetile şahsan da tanımak şerefini kazandığım bu büyük şair, hakikaten her- kesin üzerinde ittifak ettiği büyük bir kıymettir. İngiltere murahhas heyeti arasında İrana ve Firdevsi'nin (Tusi) deki mezarı başına kadar gelen meşhur İngiliz şairi (Dernick Water) büyük İran destan şairi namına Tahranda aktedilen kongre- nin üçüncü celsesinde bir manzumesini okumuş ve (Bahar) da ertesi gün onu nazmen farisiye tercüme ederek kongrede inşat etmişti. «Hayyam» ın Nişaburdaki mezarı üzerine yapi-
