20 Mayıs 1939 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 27

26 Yer Anı ret de etmişlerdir. Bu tarzda müdafaa imkânsız olduğu takdir- de İngiltere müdafaayı o anda kendisi ile menfaatleri ayni olan milletlerin yardımı ile yapar. Palmerston, «İngilterenin ne da- imi dostluğu, ne daimi düşmanlığı vardır; yalnız menfaatleri değişmez» derdi. Bu acı fakat doğru bir cümledir. İngilizler hakkında âdi- lâne bir hüküm vermiş olabilmek için bu günkü İngilterede Palmerston'ca olmıyan yeni ve samimi bir cereyanın mevcu- diyetini ilâve etmek lâzımdır. Bu cereyan harici işleri hakiki bir hristiyan, namuslu bir insan gibi tedvir etmek büyük arzu- sudur, İngilteredeki Cemiyeti Akvama muzaheret cemiyeti, Ce- nevre Müessesesi ve sulh için icap edebilecek fedakârlıklar le- hine 11 milyon İngilizin reyini almıştır. (Sinik) bir kimse İn- gilterenin sulh arzusunun, istediği her şeye zaten malik olmuş bulunmasından münbais olduğunu söyliyebilir, fakat (sinik) kimseler çok kere insanlar hakkında aldanmışlardır. Bu yeni görüşte daha asil bir şey, Avrupada artık intizam ve adaletin hüküm sürmesi arzuyu hakikisi mevcuttur. Yine Nicolson şöyle yazmaktadır: «Acı sukutu hayallere rağmen beynelmilel siyasette tatbik edilen ahlâk kaidelerinin şahsi vicdana tatbik edilenler kadar yüksek olması lâzımgeldi- ği kanaatinde idim ve bu gün de bu kanaatteyim». Bu hisler İngiliz gençliğinde ölmemiştir. Yegâne tehlike İngilterede müteaddit menfaat grupları mevcut olmasında, ve bu asil hislerin bilerek veya bilmiyerek menfaatleri müdafaa için kullanılması ihtimalindedir. 4 4 Böylece prensipleri saydıktan sonra şimdi tarihi tatbikata geçelim: Evvelâ şu mühim vakanın altını çizmek lâzımdır: İngilte- renin nüfusu Norman fethi zamanında takriben İ milyon, 1750 de 5 milyon, 1800 de 9 milyon, 1850 de 21 milyon, 1920 de 42 milyondu. Görülüyor ki İngiltere uzun müddet çok küçük bir memle- ket olarak kalmıştır. Bununla beraber, bu ikinci derecede dev- let 16 ncı asırdanberi Avrupada büyük bir rol oynamağa gay-