20 Mayıs 1939 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 80

80 Her Ay İbni Sinanın büyüklüklerile şarkta iftihar eden milletler arasında onu kendilerinden itibar edenler meyanında Araplar ve onlara uyan Avrupalılar, şimdi de İranlılar gelir. Buhara'da doğmuş bu büyük Türk dâhisini bu milletler paylaşamamışlardır. Avrupalılar her Müslümanı ve her arapça yazanı Arap sanır. Araplar da kendilerinden madasına Acem derler. Yabancı ma- nasına gelen bu kelimeyi Avrupalılar bu günkü Person mukabili alınca İslâm medeniyetine dahil ve Araplardan maada Hintli, orta Asyalı, Suriyeli, Anadolulu ve diğer yerlerdeki milletleri Acem Person yapmışlardır. Avrupada İslâm medeniyetinden bâhis eserlerde Türklerin ismi bile geçmez. İşte artık bu haksız- lık düzeltilmektedir. Türk Tarih Kurumunun teşebbüsü ve çalış- masile vücude gelen bu ihtifal onun milliyetini ortaya bir defa daha koymuştur. Bu Buharalı Türk âlimini ismi olan Avi- cenne, ibranice Aven Sina kelimesine gelir, diyerek Yahudi bile yapmak istediler. Bu yalnız İbni Sina için değil, tarihte Hommer gibi büyük şairler hakkında da cereyan etmiştir. Onu bir türlü taksim edememişlerdir. Öz Türk olan İbni Sina'nın asırlarla baş- ka milletlere şeref vermesinden şüphesiz memnun oluruz. Fa- kat onun Türklüğünü de inkâr etmemek lâzımdır. Esasen bu gibi büyük adamlarla her millet iftihar etmekte haklıdır. Zira on- ların fikir hareketlerinde büyük rol oynamıştır. İbni Sina, Buhara civarında Afşina'da doğmuştur. Avru- paca tanınmış ismi olan Avicenne, Avicenna ile bu kelime ara- sında emitolojik yakınlık vardır. Babası da Belhli bir Türktür. Bunu bir aralık İsmaili mezhebine girmiştir, derler, Lâkin ken- disi Hanefidir ve İbni Sinayı Hanefi fıkahasından itibar ederler. İbni Sina'nın dördüncü babasının adı Sina'dır. Türkçe bir kelime- dir. Asıl başka dillerde bu kelime yabancıdır. Türklerde Sina ismi az değildir. Bunu farisi şivesince Sinâ diye okumak yan- lıştır. Hayatında hep Türk diyarında dolaşmıştır. Farisi dilinde yazdığı söylenen bir kaç şiirin onun olması şüphelidir. Zira ona izafe olunan şiirler az da değildir. Tesadüf kendisine Hemedan- da faniliği tattırmış ve orada defnedilmek mecburiyeti hasıl ol- muştur. İbni Sina çok hassas bir adamdır. Onun Tabakatül-Etibba- daki tercümei halinde, talebesinden olan Cuzecani'nin seçip