20 Mart 1939 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 99

”La Chanson de Roland.. ve Eugiezler Yazan : Fuad KÖPRÜLÜ M. P. Baissonade, 1923 te neşrettiği “Du nouveau sur la chanson de Roland” isimli eserde, la Chnson de Roland'ın 3243 üncü mısraımda tesadüf edilen Eugiez ismi hassının, her ikisi de Renaissance devrinin bidayetinde yaşamış iki kozmograf olan Jean Alphonse ve Fernandez Enciso'nun eserlerinde gör- düğü Egöes veya Eugez'in aynı olduğunu söyler, Fakat, bu koz- mograflara nazâran, Egöes adı, Basra körfezi, Amman ve Mas- kat civarındaki Cebeli Ârad, yani Rekkâne araplarına verilmiş bir isim olduğu halde, Eugez, şimali Arabistanda, Suriye'de ve Filistin'de yaşayan bir milletin adıdır. Yukarıda ismi geçen iki kozmografın istiane ettikleri me'hazler mâlüm olmamakla be- raber, bunları baştan başa uydurmuş olmalarına da ihtimal verilemiyeceğini söyliyen müellif, Eugiez kelimesi ile, Bruzen de la Martiniere'in zikrettiği Aegelis kelimesi arasında ve Er- menistanın bir mıntakasına verilen Eguas adı arasında müna- sebet bulunduğunu, bir hâşiye ile ilâve etmektedir. Maamafih, bu son iki ihtimali de itmi'nan verici mahiyette görmeyen M. Boissonnade, Eugiez'in, Egöes ve Eugez ile aynı olduğu iddia- sına devam ederek şu neticeye varıyor. «Her iki şıkta da, Ba- bil emirinin bu yardımcıları ile, “Arabistan yarım adasının ge- rek şarkında gerek şimalinde kâin mıntakalardan birine men- sup olan muharipler arasında mutabakat aramak doğru olur.» Biz bu hükme iştirak etmiyoruz. Romanisme tatkikatının tamamen yabancısı olup, büsbütün başka bir disiplin olan türcologie esasları dahilinde çalıştığımız için, Eugiez'ler hak- kında şimdiye kadar yapılan araştırmaları münakaşa etmeden, doğrudan doğruya kendi faraziyemizi iler sürdüğümüzden do- layı mazur görüleceğimizi ümit ediyoruz. Bizim kanaatimizce, Chanson de Roland'da adı geçen Eugiez'ler, Oğuzlar, yahut ba-