20 Mart 1939 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 61

Felsefe, Ruhiyat ve İçtimaiyat 61 olduğunu anlıyalım ve seni her zaman için sabit bir şeklin içi- ne sokalım .Yoksa varlığın gözümüzden kaçıyor. Böylece onların hakikat arzusu devam eden bir dünyaya karşı iştiyaklarile karışıyor. Bunun için hep ebedi vâknaları ve mutlak hakikatleri aramışlardır.» Halbuki filozof bize «ken- di dünya görüşünden başka ne verebilir? Haddizatında bir dünya yoktur; varlıkların kendi hayati bünyelerine göre, içinde yaşamak ve rahat etmek için kendilerine mahsus ola- rak inşa ettikleri birbirinden farklı dünyalar vardır.», «Biz, hepimiz, kim olursak olalım, bizim olan bir dünya yaratmağa çalışıyoruz.» «Böylece halis bilgi- Connaissance pur-vehmi ortadan kal- kar. Eski filozof mantıka, tahlile, diyalektik düşünceye inan- mıştı. Fakat, soruyor o Nietzsche, mantık sahasında olan her şey, daha derin ve daha esaslı bir şeye, her düşüncenin aslın- da bulunan hayati temayüllere irca edilemez mi?» «Bu mânada anlaşılınca, felsefe, hayati bir fonksiyon ha- line geliyor; her canlı mahlükta tesadüf edilen gayretin (kud- ret idaresinin) daha şuurlu bir şekilde devamından başka bir- şey olamıyor. Fakat filozoflar, hakiki iştiyaklarının mahiye- tine itibar etmiyerek, hayata karşı koymuşlar ve ona kendi düsturlarını zorla kabul ettirmeğe kalkmışlardır. En feci ha- taları budur. Farkedememişlerdir ki ohaddizatında ebedi bir oluşu temsil eden şey, yaşıyanların zekâsında ilâ gayrinihaye sabit bir şekil alamaz, çünkü onlar da bu oluş, sayruret, deve- nir kanununa tâbidirler.» Nietzsche diyor ki: «Ben bir sistem kabul edecek kadar mahdut adam değilim, hatta bu sistem benim bile olsa.» Onun gözünde artık bugün sis- tem yapmıya devam etmek çocukluktur. Yeni felsefe kendini her türlü doğmatizmden koruyacak, görüşlerin değişikliğini, pers- pettiflerin çokluğunu, kıymetlerin tezadını kabul edecektir. Filozof mutlakı aramıyacak, artık mücerret sahayı terk etti- gini, her kıymetin ve ehr ölçünün bir hayat mahsulü olduğu nu ve hayatın bir tek ve muayyen bir şekil tanımadığını anla şacaktır. «Böylece yarının filozofu fikirlerini herkese tasdik ettir A Lİ En i ae e ala