20 Mart 1939 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 101

Edebiyat ve Sanat 103 e e ii e hüvel PİNİ ye zikredilen Peçenek'ler de ayni nehri aşmışlardı. Oğuzlar, 1605 de Tuna'yı geçerek Selâniği ve şimdiki Yunanistanı istilâ ettiler. Bir müddet sonra, büyük bir kısmı Peçenekler ve Bul- garlar tarafından imha edilen ve Rus tarihlerinde Torki ismile zikredilen bu Oğuzlar, Uz adı ile çağırılmışlardır'ki, bu kelime Oğuz'un, lehçe değişikliğine uğramış bir şeklinden ibarettir. On ikinci asrın son nısfında, Karakuş'un sevk ve idaresi al- tında Mısıra giden Oğuz askerlerinden bir kısmı, şimali Afri- ka'ya ve Fas'a yayılmış ve Merinid'ler zamanında, yani 1235 de İspanya'ya geçmiştir. Eski Türk am'anelerini muhafaza et- tikleri için avda ve atıcılıkta büyük bir şöhret sahibi olan bu O- guzlar, şimali Afrikadaki İslâm ordularında hayli mühim bir mevki elde etmeğe muvaffak olmuşlardı. Fakat, kendilerine verilen ehemmiyet gitgide azaldığından, on üçüncü asırda, yal- nız âmme inzibatına taalük eden işlerle tavzif edilir oldular. Şayet La Chanson de Roland, birinci Ehlisalip esnasında veya ondan sonra yazılmış ise, bu Ehlisalip seferinde çok bü- yük rol oynamış olan Anadolu ve İran Selçukileri ile Suriye Türk devletleri ordularında kalabalık bir unsur halinde bulu- nan Oğuzların, bu eserde zikredilmiş olmaları gayet tabiidir. İlk Ehlisalibe ait tarihlerde daima adı geçen Türklerin Ro- land'da bahsi vardır. M. Boissonnade'ın pek kanaatbahş bul- madığım bir iddiasına göre, Roland'da, Türkmenler de Ba- ron d'Occian şeklinde mevzuu bahsedilmiştir. Şu hale göre, Türk ve Türkmen isminin o devirde diğer bir müradifi olan O- guz kelimesinin de zikredilmiş olması mucibi istiğrap bir şey de- gidlir. Arap tarihlerinde Guz şeklinde muharref olarak zikre- dilen Oğuz isminin, Chanson de Roland'a, Türkçedeki esas ta- lâffuzu tarzinda geçtiği görülmektedir. Türkçedeki talâffuzu tar- zının aynı olan bu kelime, Ehlisalip efradı veya, Araplar müs- tesna, Türklerle doğrudan doğruya temasta bulunan diğer mil- letler tarafından, ve galip bir ihtimale göre ağızdan anlatılan masalların tesirile, Roland'da, Eugiez şeklinde yazılmıştır ki, aslına pek yakın bir talaffuz arzetmektedir. Eugiez isminin, Chanson de Roland'a, İspanyol ehlisalip- leri dolayısile girmiş olduğu faraziyesinde durmağa lüzum bile olmadığını ilâve edelim. Oğuzlar, İspanya'ya ancak on üçüncü asırda geçmişlerdir. Fuad KÖPRÜLÜ