20 Mart 1939 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 40

ki. 2 Siyaset, İktisadiyat ve İçtimaiyat © 39 MUSSOLİNİ VE İSLÂM ÂLEMİ: Faşist partisinin lideri bulun- ması ilibarile İtalyanın politikasını dilediği gibi idare etmekte bulu- nan Mussolini Almanya ile birlikte İngiltereye yeni Lokarnoya ait ce- pabını verdikten sonra Trablusgarbe bir kruvazör filosu ile gitti. Zahirde bu seyahatin maksadı Tunus hududundan Mısır hududuna kadar Trablusgarp ve Bingazi sahilinde teessüs olunan takriben iki bin kilometrelik askeri yolun küşadıdır. Fakat hakiki maksad İtal- yanın arapça konuşan yetmiş milyon halkın ve daha doğrusu İslâm âleminin teveccühünü kazanmak, İngiliz ve Fransız politikasından anrmaktır. Mussolini « Seyji İslâm» adile kendisine Trablus Müslü- manlarının hediye ettiği altın kılıcı sallıyarak İslâm dünyasının hâ- misi olduğunu ateşin nutuklar ile ilân etti. Mussolininin bu tarzı ha- reketi İngiltere ve Fransada derin infial uyandırmıştır. İSPANYA İSLERİ VE İTALYA: Mussolini Trablusgarpten Roma- ya döndüğü zaman İngiliz ve Fransız injialinin peyda ettiği gerginlik ile yüz yüze geldi. İspanyada General Franko tarafından harbeden İtalyan fırkalarının burada bulunuşu ve Napolide tahşid edilen yeni kolordular ile takviyesi tasavvuru Fransa tarafından şimali Ajrika ile muvasalasına karşı bir tehdid sayıldı. Fransa meseleyi Milletler Cemiyetine kadar göndermek ve kendisi de mukabil askeri tedbirler almak istedi. İtalya geriledi. Kolorduların sevkinden sarjınazar etti. İngiltere de Fransayı daha ziyade kışkırimaktan vazgeçmedi. Bu sırada İspanyadaki muharib taraflara hariçten silâh ve gö- nüllü gelmesini men için Londradaki adli müdahale komitesi tara- fından verilen kararların tatbiki için hazırlığa başlamıştır. Deniz- deki kontrolu İngiliz, Alman, Fransız ve İtalyan donanmalarına ve karadaki kontrolu bitaraj devletlere tevdi edilmektedir. İngiliz Ce- belüttarık müstemlekesinin karasındaki ve limanındaki kontrol işleri de bir Türk bahriye zabiline tevdi edilerek Türkiyenin müstakimane dış politikası hakkında bütün devletlerin ve bahusus İngilterenin beslediği itimad Jiülen isbat edildi. İTALYA - YUGOSLAVYA ANLAŞMASI: Mussolini Trablusgürp seyahati ile İslâm âlemindeki İngiliz ve Fransız politikalarına karşı bir taarruz yaptığı gibi buradan döndükten sonra Belgrada gönder- diği damadı ve hariciye nazırı Koni Ciano'nun Yugoslavya Başvekili ile akdettiği siyasi ve iktisadi vesikalar ile Orta Avrupa ve Balkan- larda bilhassa Fransanın ve Sovyetlerin politikalarına karşı kuvvetli bir taarruzda bulunmuştur. Bu muahedeler Yugoslavyanın Adriyatik denizindeki yerlerini ve İtalya ve Arnavutluk ile olan kara hudud- larını emniyet altına almıştır. Fazla olarak iki devletten biri üçüncü bir devletin taarruzuna uğradığı zaman diğeri mütearrıza yardım et-