20 Mart 1939 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 24

Siyaset, Iktisadiyat ve İçtimaiyat 23 bu bakımdan âmme iktisadına ne kadar tabi olduğunu kolay- lıkla anlarsınız. Pek tabii olarak münferit ihtiyaçlar için çalışmayan ve bi- lâkis âmme ihtiyacına cevap veren bütün bu tesisatın âmme ta- rafından idaresi zaruridir. AÂÂmme namına bu işlere vaz'iyed eden belediyelerdir. Ve bu itibarla belediye, âmme iktisadını bi- rinci derecede himaye etmesi lâzım gelen bir müessesedir. 6 — Yukarıda işaret ettiğim ve âmme iktisat sahasına gi- ren müesseseler münhasıran teknik bakımdan sıralanmıştır. Fakat bunun haricinde olarak, yine bir takım içtimai ve sıhhi tesisat vardır ki, büyük şehirlerin nisbeten küçük sahalar üze- rinde toplanmış olmasından dolayı bunların vücude getirilmesi şehir idareleri için kat'i birer zaruret halini almıştır. Oyun meydanları, spor sahaları, parklar, küçük bahçele, mezarlıklar, hamamlar, haller, hastaneler, mektepler, içtimai muavenet müesseseleri ve bunlara benziyen diğer müesseseler, bunların . arasında gelir. Görüyorsunuz ki bu suretle âmme iktisat saha- sı gittikçe genişliyor, yayılıyor; gittikçe masraflı oluyor, öyle bir sermayeye muhtaç kalıyor ki bu sermaye ancak bütün bir halkın vergi, resim ve harç şeklinde tecessüm eden çalışma e- .nerjisinden elde edilebilir, 7 — Bir çok belediye reislerine tesadüf ederiz ki bunlar âmme iktisadı sahasına soktuğumuz tesisatın büyümesile ifti- har ederler ve vatandaşlarının mühim servetlerini bu tesisatta topladıklarını zannederler. Fakat bu belediye reisleri şehrin u- mumi ve hususi iktisadi bünyesinin, bütün tesisatile beraber iktisadi bir bütünlük olduğunu düşünecek olurlar, ve bu ba- kımdan bir bilânço yaparlarsa âmme iktisadiyatı sahasına gi- ren bütün bu tesisatın hakikatte umumi masraflardan başka bir şey olmadığını teslim etmek mecburiyetinde kalırlar. Nasıl bir aile sahibi kendi elektrik cereyanı masraflarını, umumi masraflar hanesine geçirmek mecburiyetinde ise biz de bunları umumi masraflar hanesine sokmalıyız. İyi bir tüccar ve teşkilâtçının vazifesi bu umumi masraflar faslını mümkün olduğu kadar azaltmaktır. 8 — Bu mülâhazaları bir tarafa bıraksak dahi belediye re-