20 Mart 1939 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 36

RAL ei üm Müz EMER Ba akp El Ri Siyaset, İktisadiyat ve İçtimaiyat 35 mı? 300 ilâ 500 mesken inşası için elde bulunan sermaye ile a- caba plâna müstenid bir şehir inşasına başlanamaz mı? Bu yol- da bir adım atınız, bir misal gösteriniz, göreceksiniz ki Al- manyada olduğu gibi halk da sizin arkanızdan gelecektir, Hiç şüphesiz hususi sermayeye rehberlik etmek istediği- miz zaman elimizde ayrı bir sermaye olmıyan, fakat gerek hü- kümetin, gerek Belediyenin elinde bu yolda kullanılacak ser- maye eksik değildir. Evvelâ bu gerek hükümetin, gerek Bele- diyenin elinde bulunan ve ekseriyetle şehrin en güzel mevkile- rinde olan arsalara işaret edeyim, sonunda kanuni müeyyidelerle de sermayeyi istediği tarafa çevirebilir ve nihayet şehir idaresi münakale yollarına, kanalizasyon, şehirde âmme hizmetleri ku- rulacak elektrik, havagazi, telefon şebekelerine hâkimdir. Ve bunlar vasıtasile şehrin istediği kısmını ham toprak olmaktan çıkararak mesken inşası için olmuş bir hale getirebilir. 33 — Yukarıda saydığım bütün sermaye unsurları, şehirde inşaatın muayyen bir plân içinde istediğiniz sahaya tevcihine kâfi gelmese dahi, bu hususta sizleri tatmin edebilecek diğer ça- reler dahi bulunabilir. Acaba hükümet ve yahud Belediye in- şaata yatırılmakta olan hususi sermayeyi kooperatif şeklinde herhangi bir inşaat tasarruf sandığında temerküz ettiremez mi? Acaba şehre, büyük binalar üzerine bir nevi sigorta inhisarı verilse bu suretle temin olunacak primlerden bir kısmı, en mo- dern yapılar için ipotek sermayesi olarak kullanılamaz mı? Ticaret kanunu, anonim şirketleri, muayyen bir amortis- man akçesi ayırmak mecburiyetinde tutar. Acaba şehir idare- si de bütün bina sahiblerini, her sene ellerine geçen toprak ran- tından küçük bir kısmını «amortisman ve yenileştirme» payı olarak ayrıtmak suretile İstanbulun yenileştirilmesi için lâzım gelen sermayenin, velev küçük bir cüzünü olsun temin ede- mez mi? Bütün bu tedbirlerden maada, nihayet hükümet veyahud Belediye inşaata para yatıran sermaye sahiblerile, bankalarla anlaşarak, bu inşaat sermayesine en emin bir plâsman mahalli göstermek şartile, inşaatı istediği sahalara teksif edip, burada tam mânasile modern mahalleler tesisini temin edemez mi? 34 — Sözlerime nihayet verirken, musahabemin basında