20 Mart 1939 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 81

87 Her Ay leri piyano veya saksafondan çıkan sesin armoniklerine benze- mez. Bunların muhassalası olan sesler de birbirinden farklı olur. Musiki sesi, umumiyet itibarile, kulağa hoş gelen ses ise de bazan hoşa gitmiyen gürültü gibi telâkki edilebilir; meselâ para- zitli radyo sesleri gibi. Gürültü denince şiddetli, ani ve bozuk yahut hoşa gitmiyen sesler anlaşılmakta olup bu itibarla gürültü musiki sesinden Zi- yade perdesiz sese daha çok yakındır. İnsan seslerinin takdiri işitme ihtisasile Söz ve işitme O yakından alâkadar olduğundan ses ilmini anlamak için kulak mekanizması hak- kında basit te olsa bir şey bilmek icab eder. Kulak insanı şaşırtıcı bir cihazdır. Hafif seslerde pek hassas olduğu gibi şiddetli seslerde tembelleşir. Kulak sakatlanmağa karşı otoma- tik olarak kendini korur. Mürekkeb veya mahlüt sesleri du- yunca bunları unsurlarına ayırır. Frekansları saniyede 20 olan seslerle frekansları saniyede 20000 olan sesler arasındaki ses- leri seçebilir... Bu fasıla musiki ıskalasına göre takriben (10) oktavlık bir fasıladır.Bazı kulaklar frekansları saniyede 25008 kadar olan sesleri de duyabilirler. Bunun dışındaki tiz seslere kulak sağırdır. Super-Sonik sesler denilen bu seslerin frekans- larını sun'i vasıtalarla indirip işitme gayesi içine sokmak müm- kündür. Bu usule hetrodine etmek denir. Meselâ istiridyelerin çıkardıkları seslerin frekansları saniyede (300000 i busuyor. Simdi yeni vasıtalarla hetrodine ederek istiridye seslerini din- lemek mümkündür. Bu Sper-Sonik sesler su içinden geçirilirse küçük mahlükları öldürür. Harbde bundan istifade çaresini aramak üzere muhtelif araştırmalar ve tecrübeler yapılmak- tadır. Kulağın vazifesi, ses dalgaları denilen muayyen tipten mi- haniki ihtizazları sinir darbelerine tahvil etmekten ibaret olup bu darbelerde, aşağıda izah edeceğimiz veçhile, beyine giderek asıl ihtizazlara tekabül eden ihtisas hâsıl eder. Kulağa gelen seslerin frekansı, şiddet ve bünyeleri kulakta perde, ceharet (peklik), keyfiyet ihtisaslarını hâsıl eder. Bunlardan perde, ge- len mürekkep ses dalgasının fundemental dalga mürekki- binin frekansıdır. Ceharet veya peklik bu frekansla, dalga vü- KERE YOR RE, MM ea ea Meme gör sur hıs çan mal rin liye mış de : niş eser yası işitn bağl dan bahs perd aded Mus perd yenli cere; kara İşitm olan topla kulal boru: tini t