20 Nisan 1939 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 98

HALİT ZİYA GECESİ Yazan: Mithat CEMAL Bu biten Mayıs ayının 5 inci gecesi Eminönü Halkevi Halit Ziya'nın 50 nci yazı senesini kutluladı. Bu, bir borcun ödenmesiydi; bu, Halit Ziyanın, bizden se- netlere müstenit bir alacağı idi; bu senetler Aşkı Memnu'dur, Mavi - Siyah'tır, Mahalleye Mevkuf'tur. Ve bu borcun ödenme vadesi, bu ellinci yıl, öyle bir gün- de bitiyordu ki, Pariste Anatole France'ın adına posta pulu çı- karıyorlardı. Böyle bir günde, biz, memleketi, romansız olmaktan kur- taran adamı anmasaydık çok ayıp ederdik. Saray devrinde bizimle Avrupa arasında dört beş iltisak hattı vardı: Beyoğlunda ve Babıâli yokuşundaki Fransız kitap- çıları; Galatasaray Sultanisi; papas mektepleri; Paristen gelen tiyatro trupları... Bir de Serveti Fünun. Serveti Fünun'u bir edebiyat devrinin adı yapan, en çok iki adamdır: Fikret, Halit Ziya. Fikret «gazel» i manzume, Halit Ziya «masal» ı romanı yaptı. — Cenap? Cenap, Fikretten belki daha şairdi; Halit Ziyadan belki da- ha nasirdi; fakat ikisinin gördüğü işi göremedi; çünkü kuvveti- ni nesir kadar nazma da ayırdı. (Bu kanaatimi Cenabın ölü- münden sonra söylediğime müteessirim.) Ve nesirde Halit Zi- ya ile Cenabın birbirine, başka başka, rüçhanları var. Ancak Halit Ziyanın Cenaba karşı en mühim rüçhanı şudur: Halit Zi-