20 Nisan 1939 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 139
Edebiyat ve Sanat 141 vali halka nazar edüp dururlar ki her ne cânibden bir halel zu- hür etmelü olursa etraftan ana taş atup katil mi icab eder ve yahut had mi ve yahut ta'riz mi ve yahut te'dib mi icab eder filhâl emri icra edüp ol tarafın yıkılan yerini tâmir ederler. Zira âlemin nizamü intizamı anların vücutları sebebi iledir. Her ne yüzden bu dini islâma ve şer'i şerife muhalif bir kimse- yi görseler veya işitseler min indillah bunlara gayreti diniyye düşer, ani men'e çalışurlar. Meşayihi izâmın sözleri ise ekseriya mutlak olmağla feh- mi gayet muğlak olup ulema bunların mutlak kelâmların şer'e muhalif zan edüp ekseriya ta'ne taşını bunların üzerlerine a- tarlar. Ve lâkin ol sözlerden meşayihin muradı ulemanın İeh- mine tulü' eden ma'na olmamağla anların ta'ne taşları meşa- yihe dokunmaz. Zira üzerlerine hücum ederlerse ol sözün şer'e muvafakati yüzünü beyan edüp ol ta'ndan halâs olurlar, ol ta'n anlara gelüp yetişmemiş olur. Yunüs hazretleri buyururlar ki ulema benim mutlak ke- lâmımı fehm etmemekle bana ta'n taşın attılar. Benim muradım anların anladıkları gibi olmağla taş yol ortasında kaldı. (Öylelik yol) demekten murad: öyle günün ortasıdır; ilmi zâhir de nısfı ilimdir. Zira ilmin akaide ve a'mele müteallik o- lanı ilmi kelâm ve ilmi fıkıhtır ki ilmi zâhirdir. Ve ahlâka ve tasfiyei bâtına müteallik olanı ilmi ahlâk ve ilmi hakikattır ki ol ilmi bâtındır. İmdi ulemai Zzâhirin ziyade eyu fehm edeninin ilmi yol ortasma dektir. Öylelik yol dediği ana işarettir. «Bozayazdı yüzümü» dediği yani az kaldı ki muradımı an- layanlar ve setri üzerime farz olan ilmi anlara keşf etmiş olam deyu korktum. Zira rübubiyyet sırrını keşf etmek küfürdür. Tefsiri kadi'de (Yâ eyyüherresulü belliğ mâ ünzile ileyke min rabbike) âyetinin tefsirinde'der ki: esrarı ilâhiden bazı sır var- dır ki ifşası haramdır. Ve İhyâi ulüm'da Zeynel Âbidin'den nakl edüp buyurur ki: Ya rübbe cevheri ilmin lev ebuhü bihi Lekile K ente mimmen ya'büdül vesenâ 1*1J (*1 Bazı ilim cevherleri vardır ki ben onları ifşa etmiş olsaydım bana, «sen puto tapanlardansın» denilirdi. :
