20 Nisan 1939 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 60
60 Her Ay Bunu anlıyabilmenin güçlüğü, ölüm fikrini hayat arasın- dan, yani «adem» i «varlık» ortasından görüp muhakeme etme- mizden ileri geliyor. Yokluğa tevcih ettiğimiz sual varlıktan çıkıyor; mevcudiyet, ademi mevcudiyete hitap etmiş oluyor. Binaenaleyh, tek cevap almağa imkân yoktur. Bu nevi sualler arasında aklı selime uygun olanlar sayısız- dır. Ancak, eğer bu sualler, icap ettiğ şekilde sorulsa hiç bir cevap almıya imkân kalmıyacaktır; fena şekilde sorulduğu i- çindir ki, yalan yanlış cevaplara yol açıyor. Bunlarla iktifa et- memeliyiz. Malümdan meçhule atlamaya kalkmaktansa, ölü- mü, anlaşılabilen yegâne manasile, yani hayatın nihayet bul- ması keyfiyetini izah noktasından muhakeme ile iktifa etmek lâzımgelir. Hayatı «devam eden bir hadise» diye tarif eden biyolojist bu hadisenin neden ibaret olduğunu söylememekle beraber o- na müsbet bir mahiyet vermektedir. Hayat, sadece ölüme mu- kavemet eden bir şey değildir; haddi zatında «devam etmek» hassasma maliktir. Ölüm, bu devamı durduran ve hayatı, de- vam müddeti içinde tahdit eden bir hadise şeklinde tezahür e- diyor. İşte bu noktada, hayatı tahdit eden bu hasdisenin de biz- zat hudutları olması ihtimali varit görülmez mi? Atıl cisimle ziruhu sarahaten ayıran bir Hayatın dışı; nokta vardır. Ziruh, içinde bulunduğu mu- hitin bazı unsurlarını temessül ettirmekte- dir. Ziruh, gıda alır, mütemadiyen yenilenir, bu sayede devam eder; halbuki, cansız madde durmadan tahavvül eder, tecezzi- ye doğru yahut yeni cüzüler halinde tekevvüne doğru gider. Ziruh ve biruh diye ayrılan cisimleri bundan daha vâzıh şekil- de tefrik etmek kabil değildir. Fakat, bizzat ziruhun kendisi, mütemadi tahavvüllerin vukubulduğu bir yerdir; vücutte, mü- temadiyen vukua gelen kuvvet ve cevher zıyâ'larını, yeni kuv- vetler ve yeni cevherlerle telâfi etmek lâzımdır. Sarfiyat ye- künu, kazanç yekünunu tecavüz ettiği takdirde yorgunluk baş- lar. Açığın artması hastalığı, düşkünlüğü, ölümü tevlit eder. Artık, hareketler mukavemetten kalmışlardır ve hadise devam etmemektedir. Maamafih hadiseyi devam ettiren cevherin ve
