20 Nisan 1939 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 119
Edebiyat ve Sanat 121 Husmanın her biri, bir türlü fitne ikama çalıştığı gibi Meclisi vükelâda bahsolunan bir meseleden dolayı başta - Hüs- rev Paşanın kölesi - damat Halil Rifat Paşa bulunduğu halde köle Hüsrev ve Akif Paşalar da fitne ateşine yelpaze salladık- larından Pertev Paşa Edirneye, kardeşi Emin efendi Kütahya- ya ve evvelce İstanbuldan çıkarılan Vassaf efendi, Varnaya nef- yolundu. Paşanın idamı için Padişahın ne suretle iğfal ve irza edil diğini burada anlatmak uzun olur. Yalnız şunu söyliyeyim ki devlet ve milletimizin uğradığı musibetlerin esbabından biri de iş başında bulunan eşhasın, haset ve garaz saikasile birbiri- nin ocağını söndürmeğe uğraşmalarıdır. Pertev Paşanın da kusurları vardı. Fakat Akif Paşanın an- lattığı gibi değildir. Davaya yalnız bir tarafın sözile hüküm ve- rilemez, Akif Paşayı dinledikten sonra Pertev Paşayı da dinle- mek muktezayi adalettir. Halbuki onu dinlemeğe imkân kalma- dığından söz, yalnız Akif Paşaya münhasır oldu, istediği gibi attı tuttu, haklı göründü. Zavallı Pertev Paşa, nefsini müdafaa etmeğe zaman ve imkân bulamadığından ahlâf nazarında müc- rim mevkiinde kaldı, Pertev Paşanın lütfunu görenlerden Mus- tafa Reşit Paşa, mevkii ikbale gelince Akit Paşayı idbara uğ- rattı. Pertev Paşa gibi o da söndü, bitti. Akif Paşanın «Tabsara» yı Sultan Mahmudun emrile yaz- mağa başladığı ve Padişahın vefatı üzerine risaleyi ikmalden sarfı nazar eylediğini Ebüzziya merhum, söylemekte ise de han- gi senede istinat ettiğini gösterememiştir. «Son asır Türk şairleri» namındaki naçiz eserde Akif Pa- şanın mufassal tercümei hali münderiç olduğu gibi Pertev.Pa- şanınki de yine o eserde görülecektir. LO Mi İbrahim Ethem Pertev Paşa. — Kardeşi esbak Konya vali- si Ali Kemali Paşa merhum tarafından tashih olunan tercümei halinin müsveddesini Bay Necmettin Kemali, bana göstermiş- ti, Ebüzziyanın «Nümunei edebiyat» a yazdığı tercümei hal, tamamile bundan alınmıştır.'Faik Reşat merhumun «Eslâf» a dercettiği tercümei halin mehazi de yine o müsveddedir.
