20 Nisan 1939 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 67

68 Her Ay Kuşlar yalnız melodi bilirler, Bu tüylü kor heyetinin şimdiye kadar armoni çıkardığı işitilmemiştir, İnsan da armoniyi bilirse de fakat bunun tarihi on asrı geçmez. Kuşlarda ritim (vezin) hissi varsa da bu da pek inkişaf etmiş bir halde değildir. İnsanda ritim hissi melodik histen daha kuvvetlidir; bu- nun en canlı misali sokaklardan geçen kısa pantalonlu izcile- rin trampete ayak uydurmasıdır. Kuşların musikideki fikirleri pek dardır. Bazı ahvalde kuş- ların da şeklin esası hakkında bir takım şeyler bildikleri görü- lüyor. Yani tenevvü ile tekerrür hissediliyor. Kuşlar küçük bir parçayı mütenavip bir surette tagannüm ediyorlar, ve ayni parçayı bir kaç defa tekrarlıyorlar. Fakat insanlarda şekil mef- humu tâ pek eski zamanlarda tebellür etmiştir. Melodi, armoni, ritim ve şekil İnsanların pek eski zamanlarda tahteşşuu- Musiki cihazları runda uyanan ve inkişaf eden ritim ve şe- kil mefhumları gırtlaklarından çıkan sesin zevklerini tatmin edemediğini göstermiş; bundan gayri ses menbaları arayıp bulmağa çalışmış ve musiki cihazları meyda- na gelmiştir. Bunların en eskisi sırtı bir ritmik cihaz olan (da- vul) dur. Bunu melodik cihazlardan kavalla (viyol) takip eder. Ses terkiplerinin keşfinden sonra armonik hatve atılmış, ut ve gitara gibi telli musiki aletlerile harpsikord gibi tuşlu aletler meydana gelmiştir. İnsanlar tellerle boruların muhtelif nevilerinin hasıl et- tikleri ses keyfiyetlerini yani renklerini gitgide daha iyi anla- mağa başlamışlar, bunları iyi kullanmak usullerini bulmuşlar. Bu suretle piyano, org, telli kuvartet ve orkestrada tadilât yap- mışlardır. Zaman geçtikçe şarkı söyliyenler ve alet çalanların maharetleri artmış, sesler terbiye edilmiş, cihazlar mufassal şekil almış, ritmin namütenahi tenevvüleri, şeklin esasları, ar- moninin, terkiplerin tesirleri daha iyi anlaşılmış, musiki par- çaları gittikçe uzamış, evvelce bir kaç dakika süren ve bir ta- kım tekrarlardan ibaret olan makamlar yerine bir saat süren senfoni parçaları kaim olmuş; maamafih ne de olsa esas birdir. Bir tavuk kümesi, bir Partenon veya Süleymaniye camisinde- ki mimari esaslar, bir taka ile bir dretnottaki inşaiye esasları