20 Nisan 1939 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 43
le- ıda hİ: Felsefe, Ruhiyat ve İçtimaiyat 43 tarihi bilhassa bu telâkkinin yıkılmasının tarihidir Du, Geçen asrın sonlarına doğru (Crookes) ve hususile (J. J. Thomson) atomun vaziyetini sarsmağa başladılar. Gösterdiler ki iki bin senedenberi yıkılmaz diye kabul edilen bu kâinat malzemesi daha küçük parçalara ayrılabilir. 1895 de Thomson bu parçala- rın her zaman birbirine müsavi olduğunu ve her zaman ayni menfi elektrikiyeti hamil bulunduğunu isbat etti. Bu son va- sıflarından dolayı onlara (elektron) denildi. 1911 de Ruther- ford ve diğer bazılarının tecrübeleri atomun bünyesi mesele- sini aydınlattı, Diğer cihetten (Radioactivit&) nin tekâmülü, Radium da kudretin intişarı suretile maddenin küçüldüğü hak- kındaki müşahedeler bazı fizikçilere atomun mahiyetine dair bir fikir verdi: Bunlardan bilhassa Pierre Duhem, Ernst Mach ve kimyaker Ostwald atomun bir kudret toplanmasından başka bir şey olmadığını iddia ettiler, Fakat Rutherford, atomu teş- kil eden elektronların müsbet bir nüve etrafında nasıl tanzim olunmuş olduklarını gösterdikten sonra artık bu basit kudret- çi izahtan da vaz geçmek zaruri oldu: Ona göre elektron tra- jectoire'ları müsbet nüvenin etrafında iki kuvvet tarafından top- lanmaktadır. Biri onları uzaklaştırmağa çalışan «anilmerkez kuvvet», diğeri bilâkis onları merkeze doğru götüren elektriki cezp kuvveti. Adeta Newton zamanındanberi seyyareler siste- mini izah için kabul edilen fikir şimdi - ayni suretle - micro- cosmigue âlemi izah için kullanılıyor (21. Fakat yeni bir mesele çıkıyor. Maxwell'in elektromanyetik nazariyesine göre (ki bu sırada umumiyetle kabul ediliyordu) mütecanis ve hattı müs- takim istikametinde olmıyan bir harekete malik her-elektron mütemadiyen radiation yapar. Bu da onun hareki kudretini a- zaltır, gittikçe daha yavaşlıyarak nüve üzerine düşer. Şüphe yok ki böyle bir hareket atomun mahvı demektir. Bütün bu iş- lerin olması için saniyenin bir parçası kâfi geleceği için kâina- ün bir saniye bile devam edememesi icap ederdi. O halde bu tenakuzdan kurtulmak için makul sebepler aramak lâzımdır WI Sir James Jeans: L'Univers. (Ezploration de Vatome) Shj: 91 - 92. Paris, 1936. (21 Dr. Paul Kirschberger: La ihöorie atomigue (son histoire et son developpemeni) 1936 (Shj. 243 - 245).
