1 Ocak 1938 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 61

eya aklı SÜ- ard, n1ş- var- seri nra, dan geç- aya- erin Edebiyat ve Sanat 63 büyük cild tutan “1914 yazı,, nın yazılması diğer kısımlara nazaran çok daha uzun sürdü. Bunun sebebi de IX Appareil- lage isimli cildi yazmakla eserini yanlış bir yola sevkettiği ka- naatine varması oldu. Ancak bu eseri feda ettikten sonradır ki 1986 da eserinin son üç cildini neşredebildi. Fakat arada “Confidance Africaine,, ve Vicille France isimli iki eser daha yazmak ve evvelce intişar eden iki piyesine o ”Le Tacitume,, isimli bir üçüncüsünü ilâve etmek imkânını buldu. Gençlik devresinde Maurice Martin du Gard tiyatroya karşı hattâ romandan ziyade bir temayül hissetmiş ve “Le Gontle,, isimli köy hayatını tasvir eden iki fars yazmıştı. Fa- kat tiyatro ve tiyatro muhitlerinin iç yüzü onu inkisara uğ- rattı. Ve bu suretledir ki halkla ve neşir vasıtalariyle teması çok az olan romana kendini hasretmeyi tercih etti. Büyük Fransız sahne vazii Jacgues Copeau diyor ki: “Martin du Gard, tiyatroyu seviyordu. Tiyatroya istidadı vardı. Bu malüm bir hakikattir. Piyesleri ve romanlarının muhtelif parçaları, tiyatro yazan birçok romancıların mah- rum oldukları ölçü ve /elief, diyaloğ vasıtasiyle tasvir etmek kabiliyetine delildir. Roger Martin du Gard, yoksa roman yazan bir temaşa muharriri midir? Bu mümkündür?..,, “Söylenecek nem varsa hepsi Les Thibault isimli eserime geçmektedir.,, demiş olan bu büyük muharrir, eserinin bütün kusurlardan masun olması için hiç bir şeyi ihmal etmemiştir. Öyle ki çalışma odasını bir atelye haline getirmiştir. Roma- nını tam bir inziva içinde ve kimse ile temas etmeden, zihni- ni başka hiç bir hâdise ile mesgul etmeden yazabilmek için kendisine lüzumlu her şeyi bu odaya yerleştirmiştir. Yiyecek ve içecek dolablarından, kütüphanelere, yazı masasına fiş ve dosya dolablarına kadar her şey. Büyük bir intizamla çalı- şır. Müsveddelerini fiş usuliyle dosyalar içinde tasnif eder, belki on sene sonra işine yarıyacak olan bir parçayı, bir notu, lüzumunda derhal eline geçecek surette ihtimamla yerine yerleştirir. Esasen bu kadar hacimli ve büyük bir eserin ha- zırlanmasının ancak bu metodik zihniyet ve çalışma ile kabil olacağı aşikârdır. Nobel mükâfatını almadan bir hafta evvel, tuhaf bir te- sadütle Paris şehri mükâfatı kendisine tevcih edilmişti. Bu