1 Ocak 1938 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 52

54 Her Ay edebiyatla ihtilâl sonrası edebiyatı arasında kati bir “devam,, görülür ve vardır. Cemiyetin bütün mekanizmalarını yenileş- tirmek, yeni sosyal ve estetik nazariyeler yaratmakla işe başlı- yan Rus ihtilâli, hiç yoktan ve birdenbire kendine mahsus bir edebiyat vücude getirmedi, getiremezdi de.. Çünkü, mevcut olan edebi şekillerle gruplara dayanmak mecburiyetinde kaldı. Fakat ihtilâlden beri, Rusyadaki edebi- yat tarihi, komünist hükümetinin, evvelce ( hazırlanmış bir plân dahilinde, muayyen bir Sovyet edebiyatı yaratmak için sarfettiği şuurlu ve kat'i bir kuvvet ve çalışma tarihidir. Bun- da da, yukarıda sorduğumuz ikinci sualin cevapları var- dır. Bu gayeye varmak emeliyle de Rusya hükümeti, muayyen bir politika ve usul takip etti. Bu usul ve politikanın nevi ve şekil- leri bazan değişti. Lâkin ruh gene ayni ruhtu. Başka saha- larda olduğu gibi, komünistler edebiyat meselelerinde bazan 70- ra, kuvvete saptılar. İcap ettiği zaman da ricat ederek, feda- kârlıklarda bulundular. Bütün bu noktaları itibar nazarına ala- rak diyebiliriz ki, Sovyet Rusya edebiyatını münakaşa ettiği- miz zaman ne tamamiyle siyasi meseleleri bir tarafa atabilir, ne de hükümetin edebiyat meselelerindeki politikasını göz ö- nünden ayırabiliriz. Bütün Sovyet edebiyat tarihinde, tepe- den inerek, Sovyet edebiyatına, hayatın başka sahalarında da rastladığımız gibi, plânını kabul ettirmeğe zorlıyan siyasi kuv- vetlerle, kâh bu zorlamaya, hüküm altına girmeğe karşı çaba- lıyan, kâh, kendisini ona intibak ettirmeğe çalışan tamamiyle hakiki edebi cereyanların çarpıştığını görüyoruz. Tranzisyon devri diye anabileceğimiz ihtilâl sonrası ça- gının ilk devreleri iki esaslı safhaya ayrılır. Birinci safha, harp komünizmi denilen devreyle bağdaşan ve 1917 den 1921 e kadar devam edegelen safhadır. Bu çağda mevcut olan edebi şekiller- le ananeler bozulmuş, çözülmüş ve edebi ekollerde bir nevi değişme, sarsıntılar olmuştur. Aslına bakacak olursak, haddı zatında bu devre, ihtilâlden hattâ umumi harbden evvel bile başlamış bulunuyordu. İhtilâlden önce, yirminci asır Rus ede- pe ray e