1 Ocak 1938 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 10

Siyaset ve İktisadiyat 9 taç olduğu mamullerin kahir ekseriyeti, bu memleketlerde dahi - ev işi, aile sanayii gibi iptidai şekillerde de olsa - gene dahilde istihsal ediliyordu. Hülâsa, yüksek kapitalizm devresine kadar, her memle- ket kendisini kendi topraklarından beslediği gibi, muhtaç ol- duğu mamülleri de esas itibariyle kendi iş güciyle tedarik et- miş, giyinme, kuşanma, barınma, kullanma, münakale, mü- dafaa vasıtalarını memleketin içinde imal eylemiştir. Mem- leketler arasında mübadele edilen eşya da, bugün olduğu veçhile, harcı âlem mallardan ve memlekete göre sırf toprak mahsullerinden veya sırf mamüllerden değil, istimal sahaları pek mahdut lüks emtiaile spesialitelerden, yani muayyen memleketlere has ve ihtiyaçtan fazla istihsal olu- nan alelümum mallardan terekkül etmiştir. Bünyesi tek taraflı, iktisatların eskiden hiç mevcut olma- dığını, zamanımızın karakteristik sanayi veya zirat memle- ketlerinin, bundan 100-150 sene evvelki vaziyetini incele- mekle daha iyi anlıyabiliriz: Bugün sanayi memleketlerin başında İngiltere gelir. Bu ülkede ziraat çok zayıftır. Bugday ve un ihtiyacının takriben yüzde 75 - 80, sığır eti ihtiyacının yüzde 62 si hariçten temin edilir. Ecnebi memleketlerinden satın alınan gıda madde- leri için harice verilen para, 1913 te, şimdiki rayice göre, takriben 3 milyar Türk lirası tutuyordu. Bu İngiltere 18 inci asırda mühim mikyasta zirai maddeler ihraç eden bir memr- leketti. Meselâ 1745 - 56 seneleri zarfında senelik buğday ihracatı bizim bugünkü ihracatımızdan fazla idi. Zamanımızın diğer önemli bir sanayi memleketi olup ih- racatının yüzde 75 ini tam mamüller teşkil eden Almanya, tâ 19 uncu asrın ortalarına kadar buğday, keten, kendir, şa- rap, tütün gibi ziraat maddeleri ihraç ediyor, sanayi ülkesi olmaktan çok uzak bulunuyordu. Şimdiki ziraat memleketlerine Oo misal olarak Türkiyeyi alabiliriz. Sanayii hiç mesabesine inmiş olan, ihracatı halı- dan maada yalnız ham maddelerden terekküp eden, daha birkaç sene evvel gömleğine, elbisesine, hattâ milliyetinin remzi sayılan fese ve en iptidai mamül olan una kadar, muh-