1 Ocak 1938 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 39

Edebiyat ve Sanat 41 dayaktan canı çıkan kahramanı kaldırıyor ve eve götürüyor Evde kardeşinin kızı, mürebbiyesi, rahip ve köyün berberi bütün bu felâketlere sebep olan kütüphaneyi yakıyorlar. Fa- kat Don Kişot'un deliliği gene geçmiyor. Her şövalverin hir seyisi olduğu için o da yanına Sancho Pansa adlı ve tosto- parlak bir eşeğe binen şişman bir adam oluyor. Don Kişot o- na çok yakında elde edeceği adalardan birinin valiliğini vade- diyor. Böylece ikisi birlikte tekrar yola çıkıyor ve sergüzeşt arıyarak ve birçok kazalar savuşturark İspanyayı dolaşıyor- lar. Nihayet Sancho adasına kavuşacak ve bu eziyetli mace- ranın bitmesine sevinecektir. Efendisi de hakikate mağlüp o- larak köyüne dönecek ve bir humma nöbetinden sonra deli- ligine inanarak köyünde bütün akıllı uslu adanılar geliyor imanı ile karışıyor ve yeğenine şövalye romanlarını okuma- miş bir adamla evlenmesini tavsiye ediyor. Bir aziz gibi ö- len Don Kişot'un son sözleri şunlardır: “Ben bir deli idim; şimdi akıllandım. Ben Don Guijote de la Mancha idim şim- di iyi kalbli Alonzo Guijanoyum.,, Şimdi Bocaccio için yaptığımız gibi bu eserin evvelâ halka hitap eden tarafını ve sonra fikri muhfevasını ve idea- lini araştıralım. Don Kişot bilhassa bir çocuk kitabı olarak tanınır. Defoe'nun Robinson, Swift'in Gulliver'i, Cooper'in Çoraplıları, La Fontaine'in masalları gibi Don Kişot da hem çocuklara hem de yaşlılara hitap eden edebi eserler arsında- dır. Halbuki Alman Oylenşpigel'i yalnız çocuklar içindir. Bundan şu netice çıkar ki bu eserlerde hem çocukların anlıyabildikleri ve binaenaleyh Oylenşpigel'le müşterek bir unsur hem de çocuk ruhunu aşan daha doğrusu çocuktaki kâhile hitap eden başka bir şey daha vardı. Şüphesiz bu e- serlerde çocuk ruhunun ihtiyacı tatmin ediliyor. Bu herhal- de çocuktaki benliğini izhar etmek temayülü, kendi varlığı- ni dünya karşısında bir kuvvet olarak görünen, her tarafta kendi nüfuzunu bulmak arzusudur. Henüz olgun bir insan kuvvetiyle mücehhez olmıyan fakat kendilerini hayalen bu kuvvete sahipmiş gibi görünen, âdetâ hayata kafa tutmak isteyen bu küçük mahlüklar herhangi bir insanın ister kuv- vetiyle, ister zekâsile hayata galip gelmeğe görmekten bü-