7 Şubat 1938 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 74

/8 Her Ay dar, münevver sınıfın, Acem edebiyatının kuvvetli tesiri al- tında inkişaf eden edebiyatı; 2. XVI. inci asırda Andoluda Yunus Emre ile, evvelâ tasavvufi halk şiiri mahiyetinde do- öup, bilâhare teşekkül eden tarikatler tarafından inkişaf et- tirilen tekke edebiyatı; 3. İslâmi tesirlere nisbeten lâkayd, milli am'aneleri hâlâ devam ettirmekte olan halk edebiyatı. Aralarında zaman zaman hulüller de mevzuu bahsolan bu üç edebiyattan, bilhassa birincisi, tesirlere karşı kapılarını da- ima açık bulundurduğu için, ona ait olan tesir meselelerini tetkik, Türk edebiyatının asıl manasını izah etmeğe yardım eder. Bir milletin bütün edebi kıymetlerini halk edebiyatında sakladığı doğru ise de, bu edebi kıymetlerin münevver sınıf edebiyatını yaratmağa kâfi olmadığı da muhakkaktır. Son on, on beş sene zarfında Türk halk edebiyatına ait malzeme neşriyatının bolluğuna mukabil, bu malzeme üzerinde henüz ciddi bir çalışma başlamış değildir. Şimdilik yakın bir is- tikbalde, böyle bir tetkikin meydana koyacağı neticelere in- tizar etmek zarureti vardır. Tekke edebiyatı hakkında yapılmış olan malzeme meş- riyatı ise, ciddi bir tetkike yardım edemiyecek kadar nakis- tır. Münevver sınıf edebiyatına ait meseleler ise, mahdut birkaç tecrübeden ibarettir. Fakat, üzerinde ısrarla durul- ması icap eden saha, yaşadığımız devre yakın tarihlerden beri inkişaf etmekte olan ve tanzimattan sonra, İslâm tesiri altındaki klâsik edebiyattan, her noktai nazardan farklıla- şan, yeni devir münevver edebiyatıdır. Cemiyetin bünyesin- de vaki olan garplılaşma hareketlerinin ifadesi olan bu ye- ni edebiyat, iki muhtelif safha arzeder: i. Hazırlık devresi, 2. Garp kültürünün tesiri altında inkişafa başlıyan edebiyat. Gerek Garpte, gerek memleketimizde bu sahaya ait tetkikler, birkaç manuelden ibarettir, bu edebiyatm hazır- lık devresine ait bilgilerimiz gayet müphemdir, hattâ bir kıs- mi tamamile indidir. Hazırlık devresinde, cemiyetin içinde bulunduğu şeraitin tetkikinde gösterilen ve hâlâ devam eden