7 Şubat 1938 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 108

112 Her Ay Bilhassa müzikte yenilmesi güç olan eski itiyatları beslemek. Fevkalâde güzel bir tablonun veya bir binanın bize verebi- leceği heyecan ve sanat zevkini ilk görüşümüzde duyabiliriz. Çünkü eser bütün topluluğiyle ayni anda karşımızdadır. Halbuki ilk defa dinlediğimiz bir müzik parçasının tesirini - ideal manada - tadabilmek için önu derhal ezberimize al- mış olmamız lâzım gelirdi. Bu mümkün olmadığı nisbette hüküm vermek için ayni parçayı birçok defa dinlemek ihti- yacı artacaktır. İnsanın az, çok ezberinde olan eserleri sevgi ile dinle- mesinde müziğin hatıraları canlandıran müessir kuvvetinin de büyük rolü vardır. Bundan başka doğduğu gündenberi tek sesli bir müzik dinliyen bir kimsenin çok sesliliği ilk za- manda yadırgamaması da çok tabiidir. Çünkü çok seslilik içinde tek sesi takibe çalışacak ve buna kolaylıkla muvaffak olamıyacaktır. Fakat “hafızaya mal etmek suretiyle alış- ma,, kanununu müsbet ve terbiye edici mahiyette tatbik ede- rek bu zorluğun önünü alabiliriz. Ben iddia ederim ki dün- ya müzik edebiyatından seçeceğimiz her hangi birinci sınıf güzellik ve kuvvetteki bir eşeri eski müzik itiyatları kuvvetli ve hatta umumi kültür seviyesi yüksek olmıyan her hangi bir kimseye muhtelif zaman aralıklariyle beş, on, yirmi defa dinletirsek - bir gramofon plâğı yeter - ondan hoşlanmaması- na imkân yoktur. Orta yaşa gelinceye kadar yalnız tek ses- li musikimizi dinlediğimiz halde Avrupada oturmak, çocuk- larından birinin piyano öğrenmesi, gramofon merakı gibi her hangi bir sebeble garb müziğini sık sık işitmek imkânını bulanlar nihayet iki üç sene içinde artık tek sesli müzikle kanaat edemez oluyorlar. Bugün yaşıyan insanların, dünün ifade vasıtasiyle his- lerini ve fikirlerini konuşturmak istemelerine imkân var mı- dır? — Bugün Türk cemiyeti içinde musiki zevk ve itiyadla- rının ikileşmesinden doğan bir sanat anarşisi hüküm sürmek- tedir. Bu anarşinin ne kadar zaman devam edeceği ve ne zaman istikrara kavuşacağımız tikrindesiniz ?