7 Şubat 1938 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 67

<in hem mantıki nan ve çe dar , şahsın uşkin'in en kes- o,, “hü- gi için ir etti- ısuz ha- rlıkların ıduğunu felsefi r eserle- ni de bi- sübjek- ve ki- etle ba- rürler.... ların iki gine kâ- si müm- den ta- dığı şilr- uğramış, Puşkinin r. Puşkin Edebiyat ve Sanat Ji nikbindir. O, zulmü, sosyal kuruluşun noksanlarını bütün insanların saadeti namına protesto eder; bu saadetin dünya yüzünde elde edilebileceğine imanı vardır. O, eserlerindeki hayal sukutuna uğramış kahramanlarının kendini beğenmiş- liğini, egoizmini, müsbet olarak değil, fakat menfi bir vasıf olarak kabul eder. Puşkin, insanlar arasındaki karşılıklı mü- nasebetlerde müsavat ister. Başkaları hesabına elde edilen ve başkalarını bir kişinin esiri haline getiren saadet ve refa- hı tel'in eder. Puşkin, görüş tarzı itibarile materyalist oldu- gu için, ferdin şuuruna tâbi olmaksızın objektif dünyanın varlığını kabul eder, Puşkin her insanın bu dünyada muay- yen bir yeri olduğunu ve ancak diğer insanlar ve onlarla birlikte mes'ut olabileceğini pekâlâ anlamaktadır. Puşkin kendi varlığını dünya ile ve diğer insanlarla alâkadar gör- mektedir. Puşkin ölümden korkmazdı; ölüm onu ürkütmezdi. O, insanın faniliği ile tabiatin ebediliği arasında hiçbir tezat görmüyordu. Puşkin'e göre mes'ut ve tatmin edilmiş bir ya- şayışın sonunda gelen ölüm, deliksiz bir uykudan, ' insanın sâkin bir şuurla zarureti kabul edişinden başka bir şey de- gildi. Herhangi bir ferdin ölümü acı bir şeydir; fakat bu hâ- dise geride kalanları mes'ut olmak ve hayattan kâm almak imkânlarından mahrum etmez... “İnsan ölür, dünya ve tabiat baki kalır.,, Puşkin ve Puşkin'in materyalist ve ateist görüş tarzı romantizm kendisini o zamanlar gerek Avrupada, ge- rekse - dekabristlerin imhasından sonra - Rusyada hüküm süren irticaım tesirlerinden kurtarmıştı... Puşkin'in klâsik Alman idealizmine karşı olan vaziyeti men- fi idi.. Puşkin'in idealizme ve sübjektivizme karşı olan men- ti vaziyeti, bize, büyük şairin romantizm hakkındaki görüş- lerini anlamamıza da imkân vermektedir. Romantizm denildiği zaman Puşkin yalnız ilham serbest-