7 Şubat 1938 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 65

r mek- siyase- edilen rinden e asrın ilmemis manda m kuv- in, dün- esareti- Edebiyat ve Sanat 69 Kendisini ihata eden âlemde Puşkin'in birçok şeyler ho- şuna gitmiyordu. Fakat o, güzellikleri, iyilikleri bu dünya dı- şında aramağa kalkmadı. Onun arzu ve hayalleri gene bu dünyanın içinde toplandılar. O hiçbir zaman kilisenin veya- hut idealist felsefenin karanlık gayyasına düşmedi. Puşkin'in Puşkin Gavrilyada adlı şiirinde İncili ve Ateizmi hıristiyanlığı, istihza edilmeğe lâyık aptal ve gülünç bir hurafe haline getirmektedir. Puşkin kendine has bir açıklık ve sarahatle bütün mater- yalist düşüncelerini, şiir komprimeleri halinde okuyucunun kafasına herkesten iyi sokmasını bilmiştir: Dünyanın hâkim ve idarecisi olan Allah, âşık olunca, her şeyi unutur; bu ara- da dünyayı da idare etmez olur. Fakat buna rağmen dünya- pekâlâ onsuz da idare olur: Dünyayı unuttu, hiçbir şey idare etmez oldu; Amma, onsuz da her iş gene yolunda gitti. Allah, kaza ve kader, ilâhi işler... Din hakkındaki ide- alist telâkkiler, velhasıl bütün bunlar mürteci ve cahilâne düşüncelerdir. Hakikat halde dünyadaki bütün işler, din ile hiç bir alâkası olmıyan tabii kanunlarla idare edilmektedir. Puşkin kendine has bir açıklık ve sarahatle bütün mater- ve haris aşkını, Allahın anası hakkındaki dini perestişle kar- şılaştırmaktadır. Puşkinin bu şiiri, kilise akidelerine karşı pervasız bir hücumdur. Gene Puşkim'in bu şiirinde Zekeriya- nn Meryeme olan sonsuz bağlılığı, sadakati, tutkunluğu, Zekeriya'nın hislerindeki materyalist ve insani vasıflarla i- zah edilmektedir. Bu şiirde tabii ve insani aşk dini aşka ga- lip olarak gösterilmiş ve dini aşkla alay edilmiştir. Zekeriya öldüğü zaman şeytan onun ruhunu cehenneme sürüklemek “ister ve aleyhinde şunları söyler: Allaha dua etmezdi, Oruç tutmazdı, Bütün ömrümü, İsanın anasına sulanmakla geçirdi.