7 Şubat 1938 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 14

aydalı yerde suretle larının lan fi- Siyaset ve İktisadiyat 15 değişikliklerin gelecek tekâmülü ihtiyatlı bir tarzda tahmin için bilinmesi elzem olan sebeplerini izaha gayret edelim. 9 — İlkönce şunu tesbit edelim ki, beynelmilel mübade- lelerin hacminin bilhassa son ekonomik buhrandan itibaren müşahede olunan daralması, cihan ekonomisini mümkün kı- lan âfakı teknik âmillerin - hattâ izafi bile olsa - azalma- sından kati surette ileri gelmemektedir. Biliyoruz ki bilâkis, bu teknik imkânlar hep fazlalaşmak- tadır; bu hususta istihsalâtı ve nakliyatı düşünelim: Filhaki- ka, âfaki bakımdan, beynelmilel ekonomik münasebetlerin genişlemesi ve mütemadiyen kuvvetlenmsi için lâzım olan şartlar hiç bir zaman bugün olduğu kadar müsait olmamış- lardır. Fakat geçen asırdaki durumun aksine olarak teknik imkânların bu kadar muhteşem bir şekilde artması artık “cihan ekonomisine karşı istek,, üzerine hiç bir müsbet tesir yapmamaktadır, bilâkis, bunlardan biri diğerini açıkça ken- dinin zıddı olarak görmektedir. Bugün emtianın sermayele- rin, insanların mübadelesine iyi nazarla bakılmamakta, fa- kat bu mübadele çekilmesi zaruri bir belâ telâkki olunmakta- dır. Bu vakıa ise hemen hemen her yerde müşahede oluna- bilen ruhi ve zıhni değişikliklerin bir in'ikâsıdır. 10 — Yukarıda söylediğim gibi, eski cihan ekonomisi e- sas itibariyle siyasi ve ekonomik hayatın sükünetli ve sürekli bir tekâmülü fikrine dayanıyordu, halbuki şimdiki dünya, harpte, enfilâsyon devrinde ve ekonomik buhranda yapılan fena tecrübelerden dolayı böyle bir telâkkiyi kabule müte- mayil değildir. Şimdiki hayatın başlıca karakterleri emniyetsizlik, iti- matsızlık ve sükünetsizliktir. O halde, bu gibi şartların hâ- kim olduğu bir zamanda harpten önceki neviden cihan eko- nomisi münasebetlerinin inkişaf edemiyeceği âşikârdır.. Bir- kaç istisnadan sarfınazar, hürriyet, milli ve beynelmilel is- tihsal bölümü esaslarına dayanan eski ekonomi sisteminin halkın ihtiyacını en ucuz'bir şekilde temin ettiği pek inkâr edilememektedir. Fakat böyle bir ihtiyaç temininin milli