7 Mart 1938 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 90

92 Her Ay İşte bu saydıklarımızın hemen hemen hepsi Gogol'ün muhtelif fantazilerinde, hikâyelerinde, romanlarında yer buldular... Okuyucularımızın zevkle, lezzetle okuyacakla- rı “Mayıs Gecesi”, Gogol'ün yaşadığı ılık ve kokulu parlak Ukrayna gecelerinin, hikâye halinde dinlediği kazak aşkla- rının ve efsanelerinin ustaca bir tahkiyesidir. Çocuk Gogol'ün yaşadığı hususi hayat şartları, teneffüs ettiği fantastik âlem, onun romanlarında (o hem köylülerin, hem de derebeylerinin ayni zamanda ve bir barış havası için- de rahat rahat yaşamalarına imkân verdi. Gogol ailesinin sürdüğü patriyarkal hayat tarzı biribirine zıt bu iki sınıf ara- sında - toprak kölesi köylülerle (derebeyleri arasında - ki farkları örtüyordu. Gerek Gogol'ün âilesi, gerekse Gogol ailesinin münase- bette bulunduğu diğer komşu âileler, toprak köleliği nizamı içinde yaşıyorlardı. Fakat bunlar, bu nizamın gayri tabii bir hareket olduğunu bir an icin bile hatırlarına getirmiyor- lardı. Onlara göre hayatın böyle akıp gitmesi “Allahın bir emri,, olduğu gibi, köylülerin derebeylerle bir olamayışı da yine “Büyük irade,, nin bir arzu ve tezahürü idi. İşte Gogol'ün görüşlerini doğuran, onun dünyayı telâk- ki tarzını meydana getiren bu maddi ve manevi âlemdir, Go- golde, hayatının sonlarına doğru meydana gelen derin de- gişiklikleri bilhassa bu şartlarla izah etmek mecburiyetinde- yiz!... Gogolün aile hayatı üzerinde bu kadar fazla duruşu- mun sebepleri de budur. Gogolün sakin ve münzevi çiftlik hayatı, Gogol ailesi- nin, akrabaları olan Troşçinski'ye misafir gitmeleriyle ta- mamen değişti... Troşçinski, Mirogorod vilâyetinin bir köyünde otururdu. Fevkalâde zengin bir adamdı; zamanının her türlü eğlence- lerinden istifade etmesini bilir ve severdi. Onun bu eğlenti- lerine, bütün civar derebeyleri, bu arada Gogol ailesi, hattâ köylüler de iştirak ederlerdi. Gezintiler, mehtap âlemleri, gece şenlikleri, kumar oyunları, şarkılar, danslar, envai tür- lü şakalar Troşçinski'nin başlıca vakit geçirme vasıtaları idi.