7 Mart 1938 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 102

AKTÖREDAİR Yazan: Max Reinhardt Tiyatro bugün yaşamak için mücadele ediyor. Bu müca- dele, umumi olan ekonomik sıkıntıdan ziyade, kendi kanının zaafından muztarip olması yüzündendir. Onu, ne, çok eski devirlerdenberi hemen munhasıran tavsiye edilen edebi re- jimle, ne de modern tiyatro tekniğini tazelemekle tedavi et- mek mümkündür. Yeni devir, bir sürü mükemmel! aktörleri, “mükemmel surette yetişmiş olmalarına rağmen, harcamış ve ziyan etmiştir. Fakat tiyatronun canlandırıcı yegâne elema- nı olan dramatik şiir zayıflamakta ve devrimizin asıl dramı onda kuvvetsiz bir şekilde akislenmektedir. İnsan yaratıcı kuvvetinin nehri şimdilik başka yataklarda akıyor. Şimdilik! Fakat biz bu şimdiyi yaşıyoruz! Kurtuluş ancak aktörden ge: lebilir, çünkü tiyatro onundur ve yalnız ona âittir. Bütün bü- yük dram müellifleri, bu mesleği icra etmiş olsunlar olma- sınlar, aktör doğmus adamlardı. Shakespeare, tiyatronun bütün saadetlerinden, bütün şanslarından en büyüğü, eşsiz o- lanıdır. O, ayni zamanda müellif, aktör ve direktördü. Ke- limeleriyle peyzajlar resmetti ve mimariler inşa etti. Onun eseri yaratıcının eserine en fazla yaklaşanıdır. O mükemr- mel ve sihirli bir dünya yarattı: Bütün çiçekleriyle toprak, bütün fırtınalariyle deniz, güneşişığı, ay ışığı, yıldızların ışığı, bütün dehşetleriyle ateş ove içindeki bütün ruhlarla rüzgâr. Ve bütün bunların arasında insanlar, tabiatleri ar- zın harikulâdeliğine ve en canlı realitelerine intibak eden in- sanlar, bütün ihtiraslariyle insanlar. Shakespeare'in kud- reti nihayetsizdir, tasavvur edilemiyecek kadar geniştir. O ayni zamanda Hamlet ve kral Claudius, Ophâlia ve Polonius oldu; onun şahsında hep birlikte Othello ve Yago, Falstaff