7 Mart 1938 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 78
80 Her Ay da Osmanlı hükümeti nezdinde sefir veya sefaret kâtibi ola- rak bulunmuş Alman, Fransız, İngiliz ve ilh... âlimler Tür- kiyede yapılan neşriyattan muntazaman garptaki münteşir mecmualarında bahsettikleri gibi, mühim eserlerden - ç0- ğu parca parça olmakla beraber - tercümeler de yapmakta idiler. Hattâ bunlar arasında İstanbuldaki'Fransız sefare- tinde mühim bir vazifesi olan M. Belin, Fransız müsteşrikle- rinin en mühim mecmualarından biri olan Journal Asiatigue mecmuasında 1870 - 1890 seneleri arasında Türkiyede neş- redilmiş birçok eserlerden gayet muntazam bir şekilde bah- setmişti, hattâ bu mesai o seneler arasındaki Türk neşriyatı için yegâne ve en şayanı itimat membadır. Birinci meşrutiyetle başlıyan edebi cereyanlarla, onu ta- kiben vücut bulan Serveti Fünun, Fecriâti, ve Milli edebiyat gibi birçok mekteplerin faaliyeti hakkında-eserlerden hülâ- salar, ve kısmi tercümeler yapılmak suretiyle -muhtelif garp mecmualarında esaslı malümat verilmiştir. Fakat, Türkiye de inkişaf eden edebiyatın ikinci meşrutiyetten, yani 1908 den sonra verdiği mahsullerden, bilhassa almancaya birçok tercümeler yapılmıştır. Tanzimat sonrası edebiyatiyle birin- ci meşrutiyet devri edebiyatı hakkında Paul Harn (i) ın eseriyle, o devir tiyatrosu hakkında Adolphe Thalasso (2) nun eseri en mühim membalardan sayılabilir. İkinci meşru- tiyetten, umumi harbin sonuna kadarki safha hakkında da O. Hachtman (3) esaslı olmamakla beraber, mühim malümat verir. İkinci meşrutiyetle başlıyan devir eserleri hakkında ai- mancada en esaslı neşriyatı Fr. Giese yapmıştır. Türkiyede uyanan milliyetperverlik cereyanı noktasından yeni Türk (1) Geschichte der türkisehen Moderne, Leipzig, 1902. (2) Adolphe Thalasso, Le Thöatre turc, Paris, 1903. (3) Otto Hahtmann, Die turkische Litralur, Leipzig, 1918.
