1 Haziran 1933 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 93

Pek basli bir muhakeme, bize bu hususta bir fikir verir. 1085 de, kiymetten düşürme dev - rinde, tedavül eden para 50 milyar dı; o zamanki sınal refah devrin- de, para ihtiyncmm bugünkünden dahâ az olduğunu kabül etmek im- kânsızdır. Bu para ihtlyacı, sefalei halk arasına yayıldıkça ve İşsizlik artlıkçı azalır. Bugün d0 milyar frangin işletilmeden kâğıl para ha- linde saklandığını kabul etmekle hukikatten pekl Tusdla uzaklaşınış olmayız, D halde, tahminimize göre, işlerin yeniden canlanması ve paranın kıymellen düşüşü ilk emarelerini gösterince, bilfill tedavüle girmeğe ve İnflusyon yapmağa bazır 60 mil- yarlık bir para bulunacaktır. Ku darboeye karşı koyabilmek için ih- raç müessesesinin 70 milyurlık mu aeram bir altan ihtiyuta olduğu şüp- hesizdir. Fakat Fransız'ların altına karşı, her kesin bildiği, saçma iüü- katları yüzünden bankanın, ken- di altınının elinden kaçmasına ko- lay kolay müsaade etmiyeceği mnyşi- kârdır. Muhtelif ihtimuller tasavvur oluna- bilir: 1 — İngiltere'de olduğu gibi altın esısının muvukkalen terki... Dil- flil tedavül eden para, 85 -- 20 — 105 milyar olunca, kanıbiyo piyusa- sında. frungin kıymetinden derhul ©, 60 yahut ©4 80 ni kaybetmesini intaç edecektir. İçerdeki kıymet düşkünlüğü muhtelif sebeplerden, bilkasen Sit intibakının teehhli - ründen ve daha ziyade mütezalt () G. Cassel, 1814 ten sonra p Pan, olarak kullanılmayan alt dürtte biridir. bir iklisalli faaliyetin doğurduğu parn ihtiyacınm artmasından, do- layı daha ardır. Ne kadar fena o- lursa olsun, bu yeni vaziyet şimdi- kinden çok daha Iyi olucaklır, ? — Altın esaşının terkedilmemesi, O yakil işlelilmeden saklanan ser- maye concbi dövizine inkilâp et - meğe ve yabancı memleketlere kaç- mağa başlar. Döviz taleplerine kar- şı koyabilmek için banka ultın ih- raç etmeğe mecbur olur. 60 milyar- hk altını ihraç edecck midir? Bu kuvvettc bir arzın derhal alftınm kıymelinden kaybetmesine sebep olacağını kaydedelim. Filhakiku vi- hanın altı senelik allın isştihsalâ- tına tekabül eden bir miklar boey lece piyasuya dükülmüş olacaktır. Bu kıymel düşkünlüğünün ne ka- dar olacağımı evvelden kestirmek güçtür, Çünkü her şey, yabancı milletlerin altın talebine tâübi ola- caktır. Şavet ernebi bankaları bu altının hepsini çekmeğe müuvaflak olurlursa, buhran yerinde sayacak ve altım sudece bir memleketten di- ğerine göç etmiş olacaktır. Fakat bütün milletleri harap eden bir buhrandan gonra allunm güçlükle müşteri bulacuğını kabul etmek da- ha muhtemeldir. O halde vaziyet gu olucaklır: Her memileket, kıy - meti mütemadiyen düşen altının - dan kurtulmağa çulışacaklır. Altı- nım kıymetinden ©e GÜ yahul daha fazlasını kaybetmesi imkânsız bir şey değildir. Unutmıyalım ki, altı- nin kiymeti, daha ziyade para ola- rak kullanılmasından ileri gelmek- tedir. (1) ve xambiyo. lar, ciban İstıhsalâtınır. takriben üçte yahul 93