1 Haziran 1933 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 46

büyük bir imkân vardır. Son iki asşrın medeniyeli, bu suretle ve bu hâkim fikrin yaşamasile kürulmuş ve yuş amışlır. Serbestçe İnkişaf cden mübadele hareketleri, klâsik garp ilminin nikbin- Üklerile tıban tabana zıt neticeler verdi. Daha zengin topruk, duhu ileri teknik, dahn kuvsetli malli sermayeye malik olan Insan ve milletler, bu im- kânlardan mahrum olan veya mahrum bırakılan iİnsunlar ve milletlerle mul mübadelesinde dalma lehleirne bir cMurje kazanıvorlardı. Kazanan daraf bu #Marjrı yeni istihsal ületlerine tahsis ediyor; ve islihsallerini ço Faltıyordu. Kaybeden taraf ödediği «Marjsı kendi işlihlâklerinden kesiyor; ve islih- lüklerini azaltıyordu. Bir taraftan istihsalin eoğalması, öbür taraftan İstihlükin durulumusı, gü- nün birinde tabii şekilde mübadelenin durmasını mucip oldu; ve dünva bulhranı denilen ve eski hale dönülmesi imkünlurı tamamen buhranla be- raber ortadan kalkan gerilemeler ve sarsıntılar oldu. Su halde nasıl olurda, iktisadi hâdiselerin tabil hâdiseler gibi serbesitçe inkişafı müdafaa olunabilir? Yağmur tablatta bir hayat unsurudur, fakat bir çok yerlerde seller, tufan- lar yapar; günes tabiatın başlıca bir hayat âmlilidir; fakat urzın bir çok yerlerini kuraklıktan çöl huline gelirir. İktisadi hâdiselerin serbestce inkişafı, yeri hir zirant memleketinin yollar yapılarak heynelmilel mühadele makanizmasına karışması, her zaman fay- dalı olarak mütalea olunamaz. İleri teknikli sanayi ve ziraat memleketle- rinin çok ucuza mal ettikleri eşyayı, baslt ve geri teknikle vapmağa ve nl- yasaya çıkarmağa mecbur olun bir memlekelte puzarın cihana açılmınsı de- mek, istihsalin gerilemesi, müstabsll halkın cok ve gücç bir çalısmağa ml- kabil eski basit ihtiyaclarını bile termin İmkânına malikolamaması demektir. Beynelmilel mübüdele mekanizması fial ve rekabelle tunzim olunur, Bu mec- kanizma, teknik müdaheleler ve büyük sermayelerle v kudar sür'atli bir harekele maliklir ki hunu gerl bir memleket karıştığı vakit, o sür'ate uyu- bilmek için geceli gündüzlü çalışmağa, ve feykalbeşer bir kuvvet sarfına mecburdur. Tablat sartlarında, insan kuvvetlerinde ve teknik iktidarda ikli memlekei arasında ne kadar fark olursa, bu farkın adedi ifadesi nisbetinde pazarmn açılmasından sonra, bir taraf kazanmış, öteki taraf kaybetmiş olur, SŞer- best mübadele, serbest mühareze demektir; bu, uncak kuvvotli tarafın işi- ne yarar. Zayıf taraf, serbest mübadelenin xararlarını önliyecek Vledbirler almadan pazarlarını cihana açarsı, yüksek ve kücük bir gölün kanulla de- nisze buğlanarak suyu bosalması sibi, pazarları ulım ikliderinı küybeder; ve memleket duima verici, daima borçlu şekle girerek, bunu ödemek için ise istihlâkini son haddine kadar keserek, kendi istihsalini yemek ve Kkul- lanmak hakkından mahrum olur; en iyi mahsullerini satlmuğa ve bunlarmm en kötüsünü kendisine ve nilesine tahsgis etmeğe mecbur kalır; ve susux kal- miş bir sahrada tabiat nasıl ağaçtan çalılığa, çalılıklan dikenliğe doğru iİn- 46