1 Haziran 1933 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 47

hilâl ve istihale ediyorsa, böyle bir memleket halkı da gittikçe kücülerek, ve azılarak dağılmağa mahküm olür. Pazarın açılmasile bu mekanizmayı kendi lehine kullanan taraf kazanmış olur; yoksa açılan pazarlar değil!, Serbest pazar açmak ve iktisadi hâdi- şelerin baklşafını temin elmek için faideleri üzerinden mütlalea beyan eden tarıf, kazanmış olan taraftır. Onlurım ölçüsüne göre faldeleri olan hâdise, mukahil taraf için zarardır. Sermayedarlık rejimi, geniş bir buhran içindedir. Çünkü serbest açılmıs pazarlar, ve İstismar bitmiştir. Bir buçuk asırdır kapitalizm, yukarıda şe- musını verdiğimiiz farklı mübadele sisteminin bütün icaplarını uygun ula- rak doğmus, yaşamış ve büyüumuş, ve nihayet bu imkânlar azalınca, buh- runa düşmüştür. Artık bütün dünyanın haritası mulümdur; yeni kıt'alar kestolunuruak yeni istiamar sahaları ve müstemlekeler vücude getirilemece Kapitalizm bünyesine yeni müstemlekeler ve serbet pazarlar eklenmeyin- ve, onun zaten mütemadiyen genişlemek ve toğulmak mecburiyetinde olan hâaris ocağı sönmeğe buşlar. Halbuki garp, yeni müstemilekeler ve pazarlar elde etmek gövle dursun, eskilerini bile birer birer elinden çıkarmak, mu- bafaza elememek istirarmda kalmıştır. XIX cı nsırda kupilalisi devletler kendi dışlarında serbeslye yaşıyacak ve genişliyecek maüstemlekeler bulu- bilmislerdir. Fakat kapitalizm rejiminin sonu gelmiyen ihtiras, ve gittikçe taylalaşan sermnye berakümlerile istihsalleri bütün bu pazarları işbu etlik- ten sanra, vaziyeti muhafaza ctmek için anocak birbirlerinin hudut ve nü- fuz mınlakularına tecavüx etmekten başka çare bulamadılar, Büyük harp işte bu Ihtiyacın nelicesi, kapitalizmin bugünkü bubrana düşmemek için baş vurduğzu soöon çare İdi. O zuman, bir harbin zayıf ve mukavemetsiz olun railletleri ortadan kaldırarak, Darvinizm'in kuvvetli olun her mahlüka ta- nidiği yaşamak hakkına tabaan hükim milletlerin meydanda kalncakları düşünülmüşlü, Cihanda dört uzun sene misli gürülmemiş bir boğuşma, iİşte böyle, insan ve cemiyoel sevkitabiilerinin zarurl bir netâcesi gibi, önü alına- mıyacak, fakat sonu hehemehal insaniyet için hayırlı olacak mukmdder bir kavga gibi malitalcn ulundu. Hurp bitti; fnkml netice İnsan ve cemlİyet sevki tabiülerinin, hayvanlar huk- kında Darvin'in iddia cettiği kadar basit olmudığımı İspat etti. Kavganın kendi uzerlerine koptuğunu anlıvan müstemlekeler ve acçık pasarlar, bü- tün maddi ve manevi kuvvetlerini kaybederek harptan zayıf çıkan, hutlü içlerinde aRusyar gibi başka bir ecmiyet şekline doğru koşmak için saftan uyrıları memlekeller, kapitalizm ÂAleminin kurşısına yeni bir vaziyet ve ye- ni bir mana İle çıktılar. Bu memleketler, körü körüne kapitalizmin istis- mar mmtakaları olamıyacakarını kimisi istiklâl harplerile, kimisi dahili ih- tillllerle ve nihayet açık veya kapalı mukavemct eereyanlarile isbut etli- ler. Kapitülâsyonlar, açık gümrükler, mazhari müsaade millet muameleleri, siyasi ve muli nüfur gibi usnllere dayanan milletler arasındaki serbest mü- budele rejimi yerlne, gümrüklerini kendi iç pazarlarda çalışacak sanayi için kapatan, kapitülâsyonları munhedelerle veya bilflil reddeden, kapitalizmı âleminin sivasi ve manli nüluzlarını her vesile ilc karan yeni bir çok memle- C