1 Haziran 1933 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 43

Kapitalizm (Emperyalizm ) ile Millet İktıisat Rejimi ve Ferdiyetçilik ile Devletçiliğin manaları. Ahmet Hamdi, Sermayedarlık rojimi ve «Emperyalixma bhir larih devrini damgalayan iki yasıftır. ki, milletdler ve insanlar arasındaki mübadelc münasebetlerinde yaşamış bir «sistemi>, onun hâdiselerini aydınlatan bir «ilim» ve ona da- yanmış bir emedeniyet»i ifâde eder. Mübadele münasebetlerinde toprak ve tabiat farkları başlıca hâkim fak- tör iken, «Kupitalizm ve Emaperyalizme doğumuzdı. Onun dağması için mü- badele münasehetlerinde istihsal Alelleri farklarının başlıca hâkim Yak- tör olması, ve beynelmilel mübadelenin gayet genişlemesi icaptti. Birincisi, derebeylik rejimini, ikineisji hburjuva medenivetini doğurlu. Evvekke tEmperyulizma İn yvalnız siyas! bir mahbiycti vardı; ve harp ve guybugaretlerle vücut bulurdu. İmparatorluklar, kendilerine ilhak ettikleri memleketler halkını ağır ver- riye, angaryaya tÂbI tuturuk, san haddine kadar istismar cder, Yazla kıy- met alırlar, ve onu dehdebe, haşmet ve israfa vesile ve vasıta yaparlırdı. Sermayedarlık rejiminde imparatorluklar Iktisadi oldu; ve yine siyasl ve askerl tefevvuklarla elda edilen müstemleke ve açıkpazardan elde edilen fazla kıymetlere dayandı. Bu fuzlu kiymetler, bilhassa oşya mübadelesim- de bir tarafın kaybettiği iş kuvvetlerile teşekkül etti. «Metropole menile- ketlerde büyük sermaye terakümünü, debdebe vc refahi sücnde getirdi sEmperyalizma için, bir taraftıı, «metropol» yan! sanayi ve mübadele mü- nasebetlerindeki üstünluğü elinde tutan hâkim millet, diğer turafta müs temleke veya açıkpazar, yani tâhi millet karşı karşıya gelmek lâzımdır. Bu yaziyette mühadele münasebetlerinde emetropol» taraf duhüu fazla kaza- nacağından, orada bir sermaye terakümü, daha doğrusu istismar hissele- rinin taplantısı olur; ve bu teraküm de sermayıedırlık rejimini doğürür. Sermayedarlık rejimi, dunya mikyasında *Serbest mübadelesnin mahsu- lüdür. Serbest mübndele ile müstenileke ve dışpazarlar istismarma dayunan memleketler «sermavedarlık rejimisne geçebilmişlerdir. Dışpazar istis - marı nihayet bulduktan, ve artık bu yollm Tazla kiymet elde edilemez ol- duktan sonra, <Kapitalizma görzülur. Bu xdevre» ye umumi buhran ismi verilir. Keynelmilel mübadelede bir larafın kazandığı fazla kıymet orta- dan kalktığı İçin, bu edevrer de yeniden hiç bir memleket sermayedarlık rejimine geçemez, Kapitalizm, bir takım milletlerin muayyen bir tarihi 43