14 Mayıs 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 15

çok vaitkâr, hem de siyasi ve iktisa- di huzuru daha çok sağlayıcı olacak- tır. Bakalım bu görüş ne vakit rağ- bet kazanacak? Gecikme her halde mevcut sıhhatsizlikleri tedavi etmi- yecek, olsa olsa vcut huzursuz- lukları daha da artıracaktır. Amerika Müstesna bir devre Amerika Birleşik Devletlerinde 1955 ılının birinci kısmına ait istatis- tiki bazı malümat daha şimdiden ya- yınlanmış bulunmaktadır. Bu rakam- lara göre iktisadi hayat Ocak, Şubat ve Mart aylarında memleketin ikti- sadi tarihinde müstesna bir devre di- ye tavsıf edilebilecek kadar fevka- lâde güzel bir manzara arzetmiştir. 1955 yılının ikinci yarısında iş haya- tındaki faaliyet iş hacminde düşme olmıyacağını göstermektedir. Bunun- la bu durum hiçbir zaman Amerikan ekonomisinin bütün yıl zarfında tıp- kı senenin başında olduğu gibi dev adımlariyle gelişeceği mânasında an- laşılmamalıdır. Buna rağmen şımdı— ki emareler, içinde bulunduğumuz lın ikinci yarısının 1953 ve 1954 yıl larından daha iyi gelişmeler göstere- ceğini bildirmektedir. Zaten iş adam- lariyle iktisatçılar müştereken bu ka- naati izhar etmektedirler. Fakat mu- halifler çelik talebindeki fazlalıktan ve mesken inşaatındaki yarıştan şi- kâyet etmektedirler. Zira onlara gö- re mezkür sanayilerin gelişmesindeki sürat çok fazla olup bugünkü iktisa- dıyatın kuvveti daha çok yukarda ismi geçen sanayilere bağlı — bulun- maktadır. Bu ise fenadır. Muhaliflerin üzüntülerinden birini de kredi istimalindeki artışlar teşkil etmektedir. Kredi şüphe yok ki borç- lular tarafından ödenmediği ve usun devrelere yayıldığı vakit tehlikeli o0- labilir. Ama iş adamları krediler va- sıtasıyla kendilerine sağlanan yardım- lardan şikâyet etmemektedirler. Çün- er Amerikan ailesinin kendi ih- tıyaç ve imkânlarına göre bir bütçe tertip edeceğinden emin bulunmak- tadırlar. Washington - bununla bera- ber - kredi durumuna yakından alâ- ka göstermekte ve ilerde kredi hazım- sızlığının baş göstermemesi ıçın şim- diden tedbirler almaktadır Teni araba istihsali ve yeni in- şaattaki süratli gelişmeler ve bunla- rın satışlarındaki artışlar yıl boyun- ugünkü tempolarını devam etti- remıyecekler buna rağmen aydan a- ya kalitelerindeki tekâmül dolayısiyle 1953 ve 1954 yıllarındaki aynı ayla- ra nazaran daha elverişli bir durum- da bulunacaklardır. Bu arada iş sa- hasındaki harcamalar yeni teşebbüs- lerin meydana getirilmesi ve lüzum- lu teçhizatın temini dolayısiyle sene- nin başındaki duruma nazaran artmış olacaktır. Otomobil ve mesken sana- yiinin dışında kalan bazı sanayilerin, meselâ istihlâk malları sanayiinin, her çeşit gıda ve ev eşyası sanayıı— nin bazı alçalmalar göstermesi mu temeldir. Halk 1955 yılında şımdıye AKİS, 14 MAYIS 1955 kadar hiç bir vakit eline geçmemiş miktarda dolara kavuşacak ve bunu sarfedebilecektir. Bu hadise 1066 yı- lında büyük ölçüde mal ve hizmet- lerle ilgili" masrafların artmasını teş- vik edecektir. Halkın elinde para ol- duğu ve halkın da bunu harcamak istediği vakit iktisadiyatın umumi- yetle iyi olduğu da malümdur; 1954 yılındaki masraflara müteallik zabıt- lar söylenenlerin hilâfına 1954 yılı- nın iyi geçtiğini bildirmektedir. Ame- rika Birleşik Devletlerinin tanınmış iktisatçılarından Dr. Leo Barnes'in bu mevzua dair enteresan bir müşa- hedesi vardır. "Milletin istikbaline güvenen iş adamları ve müstehlikleri halkı harcamalarda unmağa sev- ketmektedir. 1929 senesinde gayet feci bir şekilde Amerikayı sarmış o- lan buhrandan bu sefer kaçınmak is- tenmektedir. Onun için Amerikan ik- tisadiyatı artık sağlam temellere is- tinad etmektedir. 1948-1949 ve 1953- 1954 yıllarındaki hafif duraklama devrelerinin kısa sürmesi — Amerika Birleşik Devletlerinin devri hareket- lerle mücadele etmek için maliye po- litikası ve devri hareketlerle mücade- le silâhlarına sahip olduğunu göste- rir. Çünkü devri hareketlerden sanayi yüzde on misli hasıla, yüzde nisbe- tinde müteessir olmaktadır. Amerika İKTİSADİ VE MALİ SAHADA Birleşik Devletleri dünyanın yüzde altısı nisbetindeki nüfusuyla dünya maddelerinin yüzde ellisine sahiptir." Amerikan iş hayatının sevk ve i- darecılerı bu görüşe ıştırak etmek- edirler. Zira onlara gore iş hayatı- nın gerilememesi için teşebbüsleri tam takatte çalıştırmak gerekmekte ve artan nüfusun ihtiyaçlarının tat- mini icabetmektedir. İstihsal ve satış - onlara göre - yüksek seviyede faa- liyette bulunabılmege giden en kısa yoldur. Bu yol müreffeh bir. ekono- minin müşiri yuksek ücrete de vasıl olmaktadır. Netice milli ıktısadıyata güvende toplanmaktadır. merikan ıktısadıyatı olgun bir iktisadiyattır. bir iktisadiyatta — iktisat ve maliye politikaları milli ekonominin buhranlara gark olmaması için ak- tif bir rol oynar. 1929 senesinde ikti- sat, maliye, bütçe, para polıtıkaları passıf kalmışlar ve onun için rikan iktisadiyatında buhranın bü- yük yaralar açmasına sebep olmuş- lardı. Amerika Birleşik Devletleri bu sefer yani Maliye ve İktisat görüşle- rını milli ekonomısınde tatbik et- kte ve bu n komünistlerin de "mukadder akıbet" diye adlandırdık- ları korkunç buhrandan kendilerini kurtarabilmektedir.