1 Mayıs 1934 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 35
Türkiyede demir madeni var mıdır? Bu husus için elimizde kat'i ve resmi vesikalar bulunmamakla beraber Tür- kiyede muhtelif yerlerde oldukça iyi cinş demir zuhuratı olduğunu biliyo- ruz. Toroslar üzerinde bulunan hayli vüsi zuhurat yolsuzlük yüzünden işlemesi şimdilik rantabl olmasa hile son zamanlarda (iarbi Anadoluda keşfedilen ve demir voluna ancak 13 kilomctre mesafede Eskişehire twen- le 300 İstanbulr tren ve denizden 520 kilametre ve Ankaraya 528 kilemet re uzaklıkta olun en İyi einsten bir demir mudenbmalsi daba buzünden iş letmeye çok müsnlt olduğunu zikretmek Iâzamdır. Bu demir mndeninn Rerlinde ve Preusische Ceologische Tandsanstalt'de yapılan tahlil neta- yici ile dünyuca meşhiür bazı demir madenlerinin havası u sağıdaki ced- mscalmaştır ; lsveç İsp: Avusturyı Almanya Löoren Romanya Lüksenbur g 35, 105 Türk ,47 Buradan görülüyor ki, demir cevlkeri iülbnrile hattâ İsveç demirini dul! geçtiği gibi kükürt ve fostordan üri olması bu madene gerek İsveç gerekse İspı:ıyn demir mudanlerine nazaran cok büvük bir tefavvuk temin Ü k tedir. (Bu husus tahlili yapan yuküriki müÜcğsesenin ranorunda saraha- ton zikredilmiştir.) Keza elimizde Mevoul ve şayanı itlmat raporlara nazaran bu maden üze- rinde yupılan erltme ve işletme terrübeleri çok İyi neticeler vermiştir. Müthassıslarının halen mekşuf miktar hakkında verdikleri asgari tahımin 7000 hektar saha dahilinde 8B.000.000 tondur. Fakat diğer sabhalaradı. ve daha derinlerde daha sengin zuhurata tesadür mümkündür. Bu olm Bahi senelik 100.060 ton istihsal İçin ve Ço Gü demir cevheri heseliile bu zuhurat bize takriben 80 sene vefa edebilir, O halde dahâ bügünden işle- yecek cevhere de malikir, ç Bir demir madeninin işletmesi mevzan hahş olunca ukla evyelâ kok ve enerji meselesi gelir. Çünkü demir tahialle diğer madenler, şibili madeli- ler ve müyellüdülhumuza ile mürekkep bir hnlde bulunur. Bunu lusTiye Ye irea (yanji müvellüdülhumuzasını karhamtnla birleştirmek) için mühim mikyasla ye muuyyen evsafta kak kümürü voyahut bunun yerine elekt- riki yüksek fırında ağaç kömürile iren usulleri kullamılmaktadır. Fontun İstanbul limanmda teslim ilyatı takriben ton buşmma 45-50 lira- dır. kokun beher tonu demirin islihsal olunduğu yere tükriben 25 liraya mal edilebilirse bu takdirde bir taon fontun flyat teşekkülü tukriben şöy- le olur:
