1 Mayıs 1934 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 23

Paranm milli iktisattaki tasarruf fonksiyonu sayeşinde balk kazancınır bir kısmının daima tasarruf eder. Tasırruf hesapları, para miktarını tez- yit cdici istikamette tesiri gösterir. Tasarrufu R ile gösterirsek düsluruü- muz şu şekli alır: EFS SK ü P— ç —KST V—A—-R Milli iktisadın, cari munmeler için daima muayyen miklarda nara ihli- yalanı ihtiyacı vardır. Bankalarda ve hususi eşhas nerdinde bulunun bu ihtiyat parakırla, günlük carli muameleler İcra edilir. Bunlar dı; parn mik- tarını tezyit edici Amillerdendir. İhtiyat paraları O ile ifade edelim: EFS —— —KT V—ALR- C Merkez Bankalırının piyasa ihtiyacı nisbetinde yaplıkları mütemmim kredi vasıtaları emisyonları da para miktarını urttırır. Bunları da M ile ilade edersek düsturumuz, şu son gekli alır; EFS' ç —KATARV—AHLR — C- M Piyasanın muhtaç olduğu para miktarını tayin eden ümilleri hulâsa ola- rak şöyle sırayabiliriz: 1 — Emteanın miktarı. 2 — Vasali fiyat seviyesi. 3 Paranın tedavül sür'ati. d — Emteanın tedavül sür'ati. 5 — Yeni aklolunan kredi naname- lerinin yekünu. Ğ — İlfa zamanı gelmiş kredilerin yekünu. 7? — Emtca mübadelesinden mütevellit olmiyan bir turuflı tediyeler. B — Takas mua- meleleri. 9 — Tasarruf paraları, 10 — Bankalar veya eşhas nezdinde curi munmelelere muhussas ihtlyat paralar. İl — Konjunktur icabı, Morkex Bun- kalarının piyasaya mütemmim olarak çıkardıklrı tediye vasıtları. Piyasanın para, ihtiyacını, umumi milli iktisat konjunkturunun icapları ta- yin etmektedir. Binnenaleyh para miktarı, plyasada konjunktur hareketleri- ne göre değişmektedir. Konjunkturun urrumi seyri ile para miktarı arazında tam bir mutabakal vardır. İnflasyon veya deflnsvyon hâdiseleri, vu mutaba- Katm bozulması demektir. Piyasaya konjunkturun ihtiyaçlarından fazla paramın akması, inflasyon, narı, miktarzımın ihtiyaca kifayet etmemesi detlâayondur. Bugün Türkiyede bir konjunktur gerilemesi vardır. Fiyatlar sukut etmektedir. Piyasaya fazla gelen paralar da hbaunkualardn veyn husu- &İ oşhus nezdinde toplanarak piyasadan çekilmektedir. Eğer paralar ni- yasadan cekilmemiş olsaydı, İş hacminin daralması neticesi bir inflasyon olmuçsı lâzımgelirdi, Demek ki, piyasanın elâstikiyeti, parıa miktarının elüs- tiki olmasını icap ettirmektedir. İnflâsyon ve deflüsyon hâdiseleri her pa- ra rejiminde vakubulmaz. Mesolü nltan para rejiminde (serbestli darp hakkı muhafaza edilmiş iİse) hiç bir zamuan bir iİnflasyon hâdisesile kar- şılaşmayız, Çünkü, altın para tedavülünde piyasaya fazla gelmiş olan pa- ra, arz ve balep kaidesi mucibince piyasadan mekanikınan çekilir. Piyasa-