1 Mayıs 1934 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 10

kümlerini müstemleke istismarlarına istinat ettiremezler. Fazla olarak da iktisadi bir istiklâH halla mishi bile visa lemin edebilmek için en kısa bir samâan içinde kendi sanayilerini, transpott şebekelerini, kredi sistemlerini, büyük zirnli iştbhşallerini ve dış tlearet mekanizmalarını kurmak mecburi- yeatindedirler. Bu işi yapabilmek icin ellerindeki Tırsat zamanı, İhemen hemen, büyük sanayi memlekellerinin bir takım iktisadi ve İçtimal sarsın- ftıilar içlade bunaldıkları şu buhran devrinden ibaretlir. Rinaenaleşh milli kurtuluş memleketlerinin hu kısa saman içinde kendi iktisat kudretlerini edhan sermaye ve tekniğinin hiç olmuzsu yasati seviyesine çıkarahilme- leri zarureti bu memleketlerin milli iktisadı kurma işinde, Avrupanınkin- den gayrı ve tamamile bu devre has bir takım hususi devlet rejimleri tat- bik etmelerini tabii kılar. Meselâ mlillt kurtuluş hareketlerinin milli siyn- sette deçyletçi olmusiı aneak hu süretle izah edilebilir. Çünki, yapacağını evvelden bilen, milli enerjiyi, milli sermayeyi ve bülün milli işleri en az ramanda en verimli, ye cu frızasız şekilde işletmeyi temin eden milli bir iş plânı — ki bu kısaca iktisadi devletçilikden buşku bir şey değildir. — iledir ki, milli kurtuluşun iktisadi gavesi temin olunabilir. Ancak böyle mu- ayyen ve plânlı bir milli devletçilikdir ki bir taraftan memleketin müslem- leke tabiiyelinden çıkması şartlarımı temin ederken diğer taraftan memle- kat dahilinde yüksek menfaat tezatlarının, keskin sşınıf farklarının ve mü sadelelerinin doğmasına mâani olur. Çünki yüksek teknik, yüksek sermaye, büyük kredi, büvük ziral istihsal ve boplu ihracakl işleri devlet elinde taax- guv edince, Avrupada, zaten bu unasrlar etrafında cerayan eden keskin sınıf mücadelesi içtimal! zeminini bulamaz. Binuenaleyh millt kurtuluş devle- Hnin &smıf aleyhtarlığı, &mıfsızlık ve imtivazsızlık gıarı Tüalettayin bir güzel temayülden ibarel değildir. Ka gıar ancak bu devirde doğması mu- kadder olan müilli kurtuluş hareketlerine bu devirde kemalini bulun terihi gartların objektir bir şekilde izale ettiği tabii ve tarihi bir vasıftır. Ve her balde milli kurtuluş hareketlerine giren memleketlerin bünvesinde, devle- tün fonksiyonlarını gittikçe genişletmesile tam kemalini bulması, zaruri olan bir yasıf ve bir şiurdır, Hülüsa anti emperyalist mahiyeli, yımıf aleyhtarlığı, milli planlılık mllli kurtuluş devletinin aynı zamanda iktisadi olun buşlıca karakterlerinden bazılarıdır. Bu izahat yeni devletin, yani milli kurtuluş devletinin — va- hut daha dar manasile — yeni Türk devletinin, onu bülün diğer devlet şekillerinden ayırması zarori olan vechelerini kısmen nazarlarda — can- landırır. Bu bahs! biraz daha İlerletelim: Mesclâ liberal — demokratik bir cemiyette — meselâ harp öncesi Ayvru- pasında devlet, daha ziyade hrukuki — siyusi (Politiko - juridik) bir mü- essesedir. Rinaenaleyli münhasiran süper - stürüktürel bir teşekküldür. Bu münhasıran süper - slürüktürel Lteçekkül haddızatında bir tezat mah- sulü olduğu gibi gayesi de bu tezatları tasflye etmek değil, o cemiyet içinde vaten izalesi kubil olmayan birbirine zt ve 'narçalı menfaatler üstünde bir nevi «telifibeyn» İ, bir nevi <urauma şamil nizumı ülem»s i müdafan et- mekten başka bir şey derildir. Çünki » cemiyette sınıf, yani menfaat tezadı esasen bünyevi (organik) bir haldir ve hükümet ise sınıf menfaatlerini ve müradelelerini temsil eden cok fırkalı Hberal — parlmanter rejimin, yani bizzat tezudın bir mabsulüdür. Binaenâleyh liberal — demokratik i0Ü — — M - -- .-